“Als een moeder net een baby heeft gekregen, moet er gewoon een huisarts zijn. Ook voor een baby”, vindt verloskundige Marlijn. “Want als een baby koorts krijgt, wat doen we dan? Dan moet een vrouw dus naar de spoedeisende hulp of na vijven naar de huisartsenpost.”

Marlijn werkt voor een verloskundigenpraktijk in Vlaardingen en ziet regelmatig zwangere cliënten die geen huisarts hebben. “In Vlaardingen is er een groot huisartsentekort. We hebben hier een grote groep Poolse werknemers en Syrische vluchtelingen en er zijn alleen maar wachtlijsten voor huisartsen.” Vooral voor Syrische vluchtelingen, die vaak juist extra psychische zorg nodig hebben omdat zij uit een oorlogsgebied komen, vindt Marlijn het huisartsentekort een probleem.

Het tekort aan huisartsen beperkt zich niet tot arbeidsmigranten en vluchtelingen. “Ook mensen die van Rotterdam-centrum naar Vlaardingen verhuizen kunnen geen huisarts vinden. Maar die zijn nog ergens ingeschreven en kunnen vaak nog wel leunen op hun huisarts in Rotterdam, zolang ze nog geen andere huisarts hebben”, vertelt Marlijn.

Niet bellen bij spoedgevallen

Maar niet in alle gevallen biedt de ‘oude’ huisarts soelaas. Een zwangere cliënt die van Schiedam naar Vlaardingen verhuisde en nog noodgedwongen bij haar ‘oude’ huisarts staat ingeschreven, kreeg te horen dat ze niet kon bellen voor spoedgevallen omdat de afstand te groot is. “Dan wordt het dus het probleem van de patiënt. Die zal dan de ambulance moeten bellen. Of zelf naar de spoedeisende hulp of naar de huisartsenpost moeten gaan.”

Voor misselijkheid naar gynaecoloog

Juist zwangere vrouwen hebben nogal eens klachten waar ze voor naar de huisarts gaan. “Als vrouwen heel misselijk zijn in het begin van hun zwangerschap, dan verwijzen we altijd door naar de huisarts voor medicatie. Maar als een vrouw geen huisarts heeft, dan vragen wij de gynaecoloog wel eens om medicatie voor te schrijven, om te voorkomen dat ze zó uitgedroogd raakt dat ze opgenomen moet worden.”

Ook andere vrouwen stuurt Marlijn noodgedwongen door naar specialisten. “Als wij de intake doen van een zwangere vrouw met een traag werkende schildklier, dan zal de huisarts normaal gesproken de medicatie aanpassen. Maar als iemand geen huisarts heeft, dan moet de specialist dat doen. En ik bel bijvoorbeeld ook een specialist om een blaasontsteking uit te sluiten.” Door gebrek aan huisartsen wordt de zorg ook duurder. Specialisten vallen onder tweedelijns zorg, bedoeld voor mensen met complexere klachten, maar die zorg is duurder dan de eerstelijns zorg die huisartsen leveren.

Huisartsentekort in hele land

Het huisartsentekort speelt volgens de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) inmiddels in bijna het hele land, maar vooral in Drenthe, Twente en de kop van Noord-Holland. Dat tekort zal nog groter worden omdat veel huisartsen de komende jaren met pensioen gaan, zonder dat er voldoende nieuwe huisartsen instromen.

“Ik denk dat het vak van huisarts ingewikkeld geworden is, omdat er heel veel van hen gevraagd wordt en veel meer op hun bordje terecht is gekomen. Zoals de zorg voor mensen met psychische problemen die niet bij de GGZ terecht kunnen door de lange wachtlijsten.” Artsen in opleiding zullen daardoor minder gauw voor dit vak kiezen, denkt Marlijn. En huisartsen willen zich ook minder vaak ergens vast vestigen en liever in een waarneemverband werken ‘omdat het vak veel vraagt’.

Leuren met patiënt

Normaal gesproken zit het werk voor een verloskundige erop als de bevalling achter de rug is. De huisarts neemt daarna de noodzakelijke zorg over. “Als iemand aan het einde van de zwangerschap een hoge bloeddruk heeft, controleren we in het kraambed de bloeddruk nog een keer en de huisarts volgt dat daarna op. Maar wie doet dat als er geen huisarts is? “

Voor vrouwen zonder huisarts maakt Marlijn een uitzondering en levert langer nazorg als dat nodig is. Dat geldt ook voor vrouwen met psychische problemen. “Een jaar geleden had ik een psychisch kwetsbare cliënt. Na haar bevalling heb ik verschillende huisartsen afgebeld om deze mevrouw kwijt te kunnen, omdat ik het belangrijk vond dat ze iemand had om op terug te vallen. Uiteindelijk was er gelukkig een huisarts die door mijn verhaal geraakt was en zei dat ze bij haar kon komen.“

Echt in de kou komen vrouwen zonder huisarts na hun bevalling niet te staan. “Verloskundigen werken vaak heel erg vanuit hun hart en besteden vaak veel meer tijd dan we vergoed krijgen. Als ik er niet gerust op ben, vraag ik een vrouw om na 4 weken voor nacontrole bij mij te komen in plaats van de gebruikelijke 6 weken. En soms volg ik het ook nog ietsje langer op. Zeker bij een psychisch kwetsbare vrouw vind ik het heel erg belangrijk om de vinger aan de pols te houden.”