Bij de meeste vliegtuigen wordt verse lucht van buiten afgetapt via de motor. Hierdoor belanden er standaard verschillende soorten giftige stoffen in de cabinelucht, zoals organofosfaten. Deze stoffen zijn giftig en tasten het zenuwstelsel aan. Soms gebeurt er, na bijvoorbeeld een lekkage-incident, een zogenaamd fume event, waarbij ineens hogere concentraties giftige stoffen vrijkomen in de cabinelucht. Volgens Engelse autoriteiten komen deze incidenten 1 op 2000 keer voor.

Luister naar de radio-reportage van Isa Pihlajamaa: De viezesokkenlucht in vliegtuigen.

Ziek

Om dit tegen te gaan, werd in 2019 binnen de NAC besloten dat het plaatsen van sensoren voor giftige stoffen in vliegtuigen een goed voorbeeld van een voorstel zou zijn om aan de minister voor te leggen. Dit advies kwam er echter niet. Uit de vergaderverslagen van de Nationale Adviesgroep blijkt ook dat het gebrek aan bewustzijn onder cabinepersoneel over de giftige stoffen al jaren een bekend probleem was. Verder werden er sinds 2018 plannen gemaakt voor de inzet van een medisch protocol voor vliegpersoneel.

Dat is heel belangrijk, volgens piloot en voorzitter van de veiligheidscommissie van de Belgische cockpitvereniging, Rudy Pont: “Mensen die ziek worden na een fume event worden nu aan hun lot overgelaten.” Ondanks plannen binnen de adviesgroep kwam er weinig terecht van dit medische protocol. Volgens de voorzitter van de NAC, Meiltje de Groot, werd er in de verslaglegging van de NAC- vergaderingen in 2018 niet genoemd dat er op korte termijn een medisch protocol zal worden opgesteld. Wel werd er gesproken over medische protocollen.

Onvolledig

De NAC bleef in meerdere opzichten in gebreke. Naast het onvolledig rapporteren over de mogelijk schadelijke cabinelucht en het uitblijven van een medisch protocol verzaakten ze ook hun taak om het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te informeren over belangrijke ontwikkelingen uit lopende Europese onderzoeken. Volgens De Groot is er een samenvatting opgesteld van deze onderzoeken en is deze goedgekeurd door alle NAC-leden. Verder stelt ze dat de NAC-leden gezamenlijk over de prioriteiten van de onderwerpen beslissen. Ze zegt dat er meerdere onderwerpen zijn waar een advies uit voort zal komen, zoals het opstellen van een advies over het trainen van cabinepersoneel met betrekking tot geuren in vliegtuigen.

Advies

Volgens de vakbondsbestuurder van FNV Cabine, Birte Nelen, die ook deelneemt in de NAC, is het een proces dat lang duurt. Om het probleem goed in kaart te brengen, is het volgens Nelen zaak dat er meer gedaan wordt aan bewustwording van cabinepersoneel, het plaatsen van sensoren, en het verzamelen van meldingen: “Wij zullen op al die terreinen effect moeten boeken om te zorgen dat dat wel in kaart wordt gebracht.”