‘Dat schietincident heeft best wel indruk gemaakt. De meeste van mijn collega’s hebben dat nog nooit meegemaakt.’ Niet alleen slachtoffers, maar ook agenten melden zich in de eerste twee weken van ons onderzoek naar politiegeweld. 

Het zijn heftige verhalen die bij ons binnenstromen. Een heel spectrum aan verwondingen - van blauwe plekken tot aan gebroken knieën en zelfs een dodelijke schietpartij - trekt aan ons voorbij.

Voor ons is het ingewikkeld om te beoordelen wat er bij bepaalde incidenten daadwerkelijk is gebeurd. Hoe erg de verwondingen ook zijn, het is moeilijk om inzichtelijk te krijgen hoe rechtmatig het optreden van de politie is zodra het 'jouw woord tegen het zijne' is.

Daarom helpt het ons enorm zodra mensen iets hebben vastgelegd. Denk daarbij aan video en audio, maar ook processen-verbaal, getuigenverslagen en oordelen van klachtencommissies en de Nationale Ombudsman. En in enkele gevallen zelfs de uitspraak van een rechter.

'Penibele situaties vermijden'

Een groep personen die wij graag spreken, zijn agenten. Uiteraard is dit niet eenvoudig. Vanwege de vertrouwelijkheid van hun beroep kunnen zij niet vrijuit spreken. Maar anoniem tippen kan altijd.

Eén van de meest inzichtelijke tips komt van een agent die een gericht schot heeft gelost. 'Dat incident heeft best wel indruk gemaakt. De meeste van mijn collega’s hebben dat nog nooit meegemaakt.'

Volgens deze tipgever was het gebruik van zijn vuurwapen rechtmatig, 'maar je zit een half jaar lang in spanning. Ik mocht wel werken, maar je bent aarzelend bij incidenten waarbij geweld mogelijk noodzakelijk is. Lange tijd heb ik toch penibele situaties vermeden. Dat zou niet moeten.'

Terwijl het aantal niet-dodelijke geweldsmiddelen de afgelopen jaren is uitgebreid bij de politie, ziet deze tipgever nog steeds een dunne bezetting in het aantal trainingsuren voor agenten. 'Op het moment dat je geweld toepast denk je niet aan de ambtsinstructie, maar moet ingesleten zijn dat je op dat moment juist handelt.'

Uitgelicht

Het stroomstootwapen dat momenteel bij de politie op proef is / ANP

Wat betekent het nieuwe wetsvoorstel over politiegeweld eigenlijk?

In het gelijk gesteld

Naast tips van agenten stromen ook de eerste verhalen binnen van mensen die slachtoffer zijn geworden van politiegeweld. Zo werd één tipgever in zijn woning hardhandig gearresteerd door een groep agenten, na een woordenwisseling op straat. Tijdens die aanhouding wordt hij hard geslagen met een wapenstok en is pepperspray gebruikt. Volgens de agenten omdat hij één van hun collega's had geslagen en hij zich verzette tijdens zijn aanhouding.

'Dat was compleet verzonnen. Gelukkig waren er tien getuigen, had ik een goede advocaat en is een deel van mijn arrestatie gefilmd, waardoor de officier van justitie mij uiteindelijk en natuurlijk volledig terecht heeft vrijgesproken.'

Een andere tip betreft een persoon die vorig jaar door de Nationale Ombudsman in het gelijk is gesteld. Deze persoon heeft nog altijd fysieke klachten door het ingrijpen. De politie heeft nog altijd geen excuses of toenadering gezocht. Afgezien van de boosheid en teleurstelling daarover, wil hij een gebrek aan zelflerend vermogen bij de politie benoemen.

'Er wordt onvoldoende bij stilgestaan wat voor impact zulke optredens met geweld kunnen veroorzaken', vind de tipgever. 'Geweld door politie zou nog nauwkeuriger onderzocht moeten worden.'

Makers