‘Kijk, iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen erf. Dat is gewoon zo. Als er dan iets gebeurt met de woning, dan ben je zelf verantwoordelijk.’ We interviewen wethouder Henk Kosters van de Drentse gemeente Noordenveld. Daar zijn na de droge zomer van 2018 70 meldingen binnengekomen van verzakte huizen. Er zijn zelfs twee huizen ontruimd vanwege veiligheidsoverwegingen; de bewoners wonen al maanden op een vakantiepark.
De verzakte huizen staan in twee wijken: Middenveld en Roderveld. In de ene wijk zit de gemeente erbovenop, in de andere doet ze niks. Wat is hier aan de hand?
Middenveld: rioolwerkzaamheden
In Middenveld is de oorzaak van de verzakking inmiddels duidelijk: de vervanging van de riolering in 2016 en 2018 is de hoofdoorzaak, zo is de conclusie van onderzoeksbureau CRUX. Door de rioolwerkzaamheden is de grondwaterstand in de omgeving verlaagd, waardoor de fundering van huizen is aangetast. De droge zomer heeft de verlaging van de grondwaterstand op zijn hoogst versterkt. De gemeente was opdrachtgever voor deze rioolwerkzaamheden en zegt zich dan ook verantwoordelijk te voelen voor de schade.
Roderveld: oorzaak onbekend
Maar ook even verderop, in de wijk Roderveld zijn elf huizen verzakt, waaronder die van Doreen Noord. Ook daar zijn tien huizen ontruimd, niet vanwege veiligheidsoverwegingen maar omdat de woningcorporatie vindt dat het wooncomfort te veel is aangetast. In deze wijk zijn geen rioleringswerkzaamheden geweest, maar gedupeerden denken dat droogte door de hete zomer een oorzaak is.
Ondanks de schade doet de gemeente niets voor de gedupeerden in Roderveld. Waarom niet? ‘Omdat er, in tegenstelling tot in Middenveld, geen sprake is van een veiligheidsrisico,’ zo zegt wethouder Henk Kosters. ‘We hebben wel al verschillende keren contact gehad met mevrouw Noord. We hebben haar adviezen gegeven, over wat te doen. Maar, hoe spijtig ook, dat is het op dit moment voor nu.’
Zorgplicht
Kosters wijst erop dat Noord als huiseigenaar zelf verantwoordelijk is voor de gevolgen van de grondwaterstand op haar perceel. Dat klopt ook. Toch heeft de gemeente wel een zorgplicht: op grond hiervan dienen gemeenten zich zoveel mogelijk in te spannen om structurele problemen als gevolg van een nadelige grondwaterstand in openbaar gebied te voorkomen. En daar zit de crux: de zorgplicht beperkt zich tot de openbare ruimte en daarmee ligt de grens van deze zorg bij de erfgrens van het perceel.
Kosters: ‘Wij zijn dus verantwoordelijk voor het grondwater om het perceel heen, maar zodra het op het perceel komt, dan stopt de verantwoordelijkheid. Zo is het geregeld in de wet bij ons. Hoe raar het ook klinkt.’
Hoe kun je dan als individuele burger zorgen dat tijdens een droge zomer je grondwaterpeil hoog blijft? Kosters: ‘Dit is precies het probleem waar we in Nederland op dit moment mee kampen. Ik heb helaas ook de oplossing niet! Hoe triest het voor mevrouw Noord ook is. Wij zoeken naar wat we nog meer kunnen doen. Daar heb ik nu nog geen antwoord op. Op dit moment kan ik helaas niets voor haar doen.’
Wil je op de hoogte gehouden worden van dit onderzoek, schrijf je dan hier in voor de nieuwsbrief. Ik stuur je dan elke twee weken de nieuwste artikelen.
