De provincie Friesland heeft zich verplicht meer windenergie te produceren. Na jarenlang gesteggel koos ze er voor dat níet op land te doen. Daar doen de mensen maar moeilijk en je wint dus geen stemmen, zo lijkt de gedachte. Bovendien zit het provinciebestuur met de VVD en de Fryske Nasjonale Partij vol wind-energie-critici. ‘Nieuwe molens op land staan we niet toe,’ zo staat in het coalitieakkoord. Ze vinden het bovendien ook nog eens lelijk in het landschap.

Als het niet op land mag, moet het op het water. Jammer alleen dat dat nu net Natura 2000-gebied is. Er zitten bijvoorbeeld erg veel vogels. En het stikt er van de zeilers en surfers. Natuurbeschermers en mensen uit de toeristische industrie vonden elkaar en het verzet kon beginnen.

Rapportenparade

In onze uitzending lieten we zien dat dit leidt tot een rapportenparade. De bedenker van het plan, windondernemer (en boer) Anne de Groot moest eerst aantonen dat de bouw van 89 windturbines paste binnen Natura 2000-gebied. Wat er dan gebeurt is het beste uit te leggen aan de hand van het lot van de zwarte stern, een trekvogel die elk jaar langskomt. In het IJsselmeer zitten er dan zo’n 20.000. Het zijn deze vogels die de bouw van de turbines tegen kunnen houden. Tenzij aan twee regels wordt voldaan.

Jaarlijks sterven 3.000 van die 20.000 een natuurlijke dood. Regel één is dat de te bouwen windturbines maar één procent van de natuurlijke sterfte mag doden. Dat is hier dus één procent van die 3.000, dus dertig zwarte sterns. Deskundigen voorspellen echter ongeveer 120 dode sterns. Dus aan regel één voldoet het niet. Gelukkig voor de bouwers voldoen ze wél aan de tweede regel: bereken bij hoeveel dode sterns de populatie in gevaar komt. Die grens ligt wél boven de 120, zo beweerde een rapport in opdracht van de initiatiefnemers, namelijk 180.

De tegenstanders accepteerden dit niet. In hun tegenrapporten staat kort gezegd dat deze manier van rekenen onzinnig is: Alles valt of staat met het voorspellen van dode vogels en dat is veel te ingewikkeld om zo in precieze cijfers te vangen. Daarnaast staat de zwarte stern sowieso onder druk, is die populatie al veel kleiner dan vroeger en moet je dus niets doen dat die vogel nog meer bedreigt.

En toen kwam weer een nieuw rapport van de initiatiefnemers. Ze ontdekten dat de zwarte stern nooit hoger dan veertig meter vliegt. De wiek van de turbines komt op zijn laagste punt tot 30 meter. Door het ontwerp te veranderen en dat laagste punt te verhogen naar 40 meter, claimen de initiatiefnemers dat er geen enkele zwarte stern meer zou sterven. Ook hierover is natuurlijk weer discussie, bijvoorbeeld over de plek waar de vlieghoogte van de sterns dan gemeten was.

Uitspraak

Afgelopen woensdag keurde de Raad van State het plan goed. Ze nam daarvoor meer dan twee keer zo lang de tijd als gebruikelijk. Het was blijkbaar niet zo eenvoudig. De Raad van State schrijft:

‘... naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak hebben de ministers de zekerheid verkregen dat de 'natuurlijke kenmerken' van het gebied niet zullen worden aangetast door het windpark. Er is voldoende onderzoek gedaan naar de gevolgen van de komst van het windpark voor de natuurwaarden en de dieren die in en rond het IJsselmeer leven.’

De bouw kan dus beginnen. In onze uitzending vroegen we tegenstander Auke Wouda hoe hij zou reageren op een nederlaag: ‘Dan is er niets meer aan te doen. Het is de hoogste rechter. Dan verkeren wij in treurnis.’ Maar zo zei hij, als de turbines er eenmaal staan, zal onderzocht moeten worden wie uiteindelijk gelijk krijgt. ‘En als er dan ook uitkomt dat er weinig slachtoffers uitkomen dan hadden wij het mis.’

Teun van de Keuken: ‘Ben je dan blij als je mis zit of juist blij als er allemaal dode vogels liggen?'

Auke Wouda: ‘Ik ben blij als wij het mis hebben, die vogels gaan voor.’

Nog een paar jaar en de deskundigen kunnen gaan tellen wie er nou gelijk had.