Online campagnevoeren is nog nooit zo eenvoudig geweest. Helaas is manipulatie op sociale media ook binnen ieders handbereik. Met de gemeenteraadsverkiezingen in het vizier zijn we benieuwd of de lokale politiek in jouw gemeente wordt lastiggevallen door nepaccounts, trollen en misinformatie.
Noortje van Breukelen werd begin 2021 een bekende naam in Zeist. Noortje bestaat echter niet: ze is een fictief personage, bedacht door lokaal GroenLinks-fractievoorzitter Ronald Camstra. Noortje pleitte voor het autovrij maken van de winkelstraat waar zij zelf zou wonen, precies ook het standpunt van de lokale GroenLinks-fractie.
Dankzij een oplettende plaatsgenoot – die opmerkte dat Camstra en Van Breukelen ongeveer hetzelfde taalgebruik hadden – viel de politicus door de mand. Camstra stapte op als raadslid.
Deze lokale kwestie is niet het enige voorbeeld van manipulatie dat we op sociale media tegenkomen. En nu we op woensdag 16 maart naar de stembus mogen voor de gemeenteraadsverkiezingen, zijn we benieuwd of jij in jouw gemeente ook zulke voorbeelden kent.
Oproep
Zie je vreemde accounts op Twitter, Facebook of Instagram berichten sturen over lokale problemen in jouw gemeente? Worden raadsleden of wethouders bestookt door anonieme trollen? Of heb je een vermoeden dat een lokale politicus meerdere fictieve personages op sociale media heeft? Dan horen we graag wat je hebt gevonden.
Spamaccounts en trollenlegers
In de afgelopen verkiezingen zien we namelijk veel manipulatie op sociale media opduiken. In ons onderzoek over De Digitale Verkiezingen ontdekken we meer dan 500 spamaccounts. Dat zijn Twitter-profielen die dagelijks buitensporig veel berichten sturen. Zoveel dat het nauwelijks handmatig kan gebeuren.
Deze accounts versturen ook sterk polariserende berichten of misinformatie. Daarmee maken ze gebruik van een perverse prikkel op sociale netwerken: opruiende berichten scoren beter dan genuanceerde posts. En omdat het telkens zoveel berichten per dag zijn, kan het bijna niet anders dan dat iemand een geautomatiseerd account (een zogeheten botaccount) heeft aangemaakt.
Die manipulatie is niet alleen afkomstig van individuen. We zijn vorig jaar een aantal maanden undercover gegaan in een Nederlands trollenleger. In deze Telegram-groep werden tips en bronnen gedeeld om gecoördineerd misinformatie over het coronavirus te verspreiden.
Deze nepaccounts lijken onschuldig, maar verspreiden 24 uur per dag opzettelijk verkeerde informatie over het coronavirus. Of erger, ze worden op een persoon gericht. Het aantal bedreigingen en geweldsincidenten tegen raadsleden is sinds 2015 verdrievoudigd, blijkt uit onderzoek van de NOS en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Ook misinformatie is een groot probleem op sociale media. Berichten met informatie die (moedwillig of niet) niet klopt, en vervolgens wordt rondgestuurd om mensen te misleiden. Pointer gaat tijdens een factcheckmarathon berichten controleren of ze kloppen. Ook daarbij kunnen we jullie tips goed gebruiken. Zie je iets opvallends? Mail ons dan op pointer@kro-ncrv.nl.
