Pointer Checkt zocht het uit met voedingswetenschapper Coen Dros, die actief misinformatie over voeding bestrijdt op sociale media.

Zijn er wetenschappelijke artikelen die zeggen dat zaadoliën slecht voor je zijn?

Dros: "Ja, dat kan. Vooral narratieve reviews vormen een probleem.” Een narratieve review vat bestaande onderzoeken samen, maar zonder de strikte richtlijnen die gelden voor bijvoorbeeld een systematische review, legt hij uit. Dit betekent dat onderzoekers zelf kiezen welke studies ze meenemen en hoe ze die interpreteren. Omdat er veel vrijheid is, kan de uitkomst minder objectief zijn dan bij strengere vormen van onderzoek.

"Het is helaas zo dat mensen zonder een goede wetenschappelijke achtergrond ook studies kunnen publiceren. In principe kan iedereen alles publiceren. Dat betekent niet dat het de waarheid is, maar wel dat het op PubMed staat en dat is een groot probleem."

Hoe kan het dat slechte wetenschap wordt gepubliceerd?

"Wetenschap is mensenwerk, en dat betekent dat er ook slechte wetenschap gepubliceerd wordt. Als je niet de expertise hebt om onderzoek te beoordelen op kwaliteit en inhoud, kun je makkelijk misleid worden. Vooral als je op PubMed gewoon een studie zoekt die je eigen overtuiging bevestigt, zonder te kijken naar wat er écht achter het onderzoek zit."

Hoe is dit terug te zien in onderzoek naar zaadoliën?

“Wetenschap kan op allerlei manieren gestuurd worden of onbetrouwbaar zijn. En daar zien we echt een groot probleem met zaadoliën, omdat er dus beweerd wordt dat deze slecht voor je zijn. Wetenschappers met een sterke eigen overtuiging over deze oliën publiceren slechte wetenschap om zo hun mening te verkopen.”

“De bewering dat er veel omega-6-vetzuren (ook wel linolzuur) in plantaardige oliën en zaadoliën zit klopt bijvoorbeeld wel. Maar het idee bestaat ook dat je lichaam van linolzuur arachidonzuur kan maken, en waardoor er ontstekingsstofjes ontstaan. Alleen we weten inmiddels ook dat dit helemaal niet gebeurt in het lichaam. Dat hebben we meerdere malen getest, met meerdere experimenten met mensen. Alleen worden die studies volledig genegeerd door mensen die beweren dat zaadolie slecht is."

Hoe weet je of een onderzoek betrouwbaar is?

“Goeie vraag. Als voedingswetenschapper leer je hoe wetenschap werkt. We hanteren bepaalde regels en je kunt nagaan of die regels in studies overtreden worden of niet. Je kunt bijvoorbeeld kijken of een bewering met een referentie wordt onderbouwd, en of de referentie dan ook echt de inhoud van de bewering onderbouwt.”

“Als je zelf benieuwd bent of een onderzoek klopt, maar je geen wetenschapper bent, kun je kijken naar de persoon die het onderzoek presenteert. Heeft die wel de juiste expertise? Een goede expert is transparant en zegt niet alleen ‘onderzoek toont aan’, maar laat bijvoorbeeld ook zien hoe het onderzoek werkt en wat de context is.”

Het advies van Dros? Luister naar de voedingsrichtlijnen van het Voedingscentrum. ”Deze worden opgesteld door tientallen wetenschappers met verstand van zaken. Dat is de beste kans om tot de waarheid te komen, niet iemand die goed is in influencen en filmpjes maken.”

Kijk de nieuwe aflevering van Pointer Checkt op het YouTube-kanaal van NPO3.