De Geestelijke Gezondheids Zorg, de GGZ, worstelt net als de rest van Nederland met de praktische invulling van de maatregelen tegen de corona-crisis. De dagbehandelingen zijn stilgelegd, en ook hier heeft men te maken met de bekende afstand van anderhalve meter. De richtlijn is nu dat behandelingen zoveel mogelijk doorgang moeten vinden via bel- of videoverbindingen. Maar uit het veld komen meer en meer bezwaren nu de crisis voortduurt. Want het gaat om kwetsbare mensen die na een week quarantaine en weinig contact met behandelaars beginnen te ontsporen.
Trudy Jansen is directrice van de Veerkrachtcentrale in Zaandam, een netwerk van ervaringsdeskundigen die mensen met psychische problemen bijstaan. “De richtlijnen van het RIVM en die GGZ Nederland heeft opgesteld zijn begrijpelijk, maar er moet maatwerk komen. Je zal maar zwaar depressief zijn en alleen op een kamer zitten, dan is dit het moment om helemaal door het ijs te zakken.” Trudy Jansen zegt dat het voor haar mensen verschrikkelijk belangrijk is om direct contact te hebben en niet via een telefoon. “We houden ons natuurlijk aan de anderhalve meter regel. Om toch regelmaat in het leven van een groep kwetsbare mensen te brengen, hadden we het plan om iedere dag om 12 uur bij elkaar te komen om te gaan sporten. Met een man of vijf. Op afstand, binnen de richtlijnen van de RIVM. We kregen er geen toestemming voor.”
Nieuwsbrief
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek? Schrijf je dan in voor dit onderzoek.
Noodbrief
Daarom heeft Trudy Jansen een brief naar GGZ Nederland gestuurd om duidelijke criteria te krijgen wanneer direct contact wel is toegestaan, en wanneer niet. “Ik weet dat het gevoelig ligt maar in sommige gevallen kun je het niet afdoen met een telefoontje. Ik weet dat mensen met een angststoornis alleen op hun kamer zitten en in complottheorieën verzeild raken. Die moet je eruit trekken, die moet je even meenemen, houvast geven.”
Fragment brief Veerkracht centrale aan GGZ Nederland:
De Veerkracht Centrale vraagt u om alle aangesloten instellingen en psychiaters te wijzen op het belang om voor de meest kwetsbare cliënten de behandeling of begeleiding door te laten lopen. We vragen u ook om met spoed enkele praktisch toepasbare criteria vast te stellen, waarmee behandelaren per cliënt bepalen of er sprake is van zo’n onaanvaardbaar risico. In deze gevallen moet er een uitzondering gemaakt kunnen worden op het, overigens terechte, stopzetten van face-to-face contact.
Wachten tot de bom barst
Claudia Jansen is een nuchtere Zaandamse die al jaren ervaringsdeskundige is bij de Veerkrachtcentrale en psychiatrische patiënten bijstaat. Ze heeft zelf ook een autistische zoon en helpt een aantal autistische jongeren om structuur te vinden in het dagelijks leven. “Het vliegt de bocht uit. Het is wachten tot iemand de hele boel door het raam naar buiten smijt en doordraait. Het is allemaal ook zo abrupt gegaan. Van de ene op de andere dag heb ik geen contact meer met mijn cliënten. Alleen nog via de telefoon. Ik probeer zoveel mogelijk te skypen en te facetimen om een vinger aan de pols te houden. Maar het is echt wachten tot de bom barst: deze mensen kunnen het niet alleen. Die moeten directe aandacht krijgen. Ik hoop dat we op de een of andere manier een werkbare oplossing kunnen vinden, met in achtneming van de RIVM-richtlijnen. Voor het eerst in achttien jaar zie ik niet wat ik kan doen. Ik weet het niet meer.”
Fragment brief Veerkracht centrale aan GGZ Nederland:
In de GGZ gaat het over leven en dood. Urgente zorg zal beschikbaar moeten blijven. Als dat niet gebeurt, is een toename van het aantal zelfdodingen en andere zware psychische problemen niet te voorkomen. Wij denken dat u dit met het opstellen van criteria kan voorkomen.
Schipperen met de regels
Dimence is een GGZ-instelling in het Oosten van het land. Ze behandelen jaarlijks 35.000 mensen met psychische klachten. Ook hier worstelen ze met de richtlijnen. Rita Kamphuis van Dimence: “We hebben naast de ambulante behandelingen ook 600 bedden. Dat is allemaal op slot. We zijn heel terughoudend in bezoek. Eén bezoek per patiënt per dag. Maar soms, als het echt niet anders kan, dan gaan we daar overheen. Dat is dan een noodsituatie, als iemand de partner moet zien, of een ouder. Wij schatten dan in of het verantwoord is om de regels te negeren. Het blijft schipperen.”
Versnelde invoering e-health
Voor de ambulante behandelingen heeft Dimence nu versneld een e-health-programma ingevoerd. Rita Kamphuis: “We waren al bezig om meer te doen met videoverbindingen en consulten op afstand. Dat is door de noodsituatie nu al in gang gezet. De eerste resultaten zijn bemoedigend, en zo kunnen we de behandelingen doorgang laten vinden, zo goed en kwaad als het kan. Maar waar we wel zorgen over hebben zijn de dagbestedingen. Daar komen mensen die zelfstandig wonen, maar hulp nodig hebben om de dag door te komen. Daar valt een heel groot houvast weg. Dat kan problemen opleveren in de nabije toekomst.”
Reactie GGZ-Nederland
GGZ Nederland heeft nog niet gereageerd op de oproep van de Veerkrachtcentrale om uitzonderingen te kunnen maken in de behandelingen van zware patiënten, om toch een-op-een contact te kunnen hebben.
