Op 1 januari 2017 moeten zwembaden ervoor gezorgd hebben dat al het gevaarlijke roestvaststaal (rvs) is verwijderd of vervangen. Die maatregel is opgelegd door minister Blok voor Wonen en Rijksdienst en opgenomen in de wijziging van het Bouwbesluit 2012.
Baby
In 2001 stortte het plafond van het zwembad in Steenwijk in. Na diverse andere incidenten verscheen in 2004 een nieuwe richtlijn en hadden alle zwembadeigenaren (dat zijn in 95% van de gevallen, de gemeenten) kunnen weten dat rvs in zwembaden gevaarlijk is. Sindsdien zijn er toch met regelmaat boxen, bouten, plafondplaten of lampen naar beneden gekomen. De combinatie warmte en chloorlucht zorgt ervoor dat bepaalde soorten rvs aangetast worden en er spanningscorrosie ontstaat. 2011 was het dieptepunt toen er in Tilburg een babytje overleed doordat er een geluidsbox uit de lucht viel. De rapporten over de slechte staat van de ophangconstructies waren genegeerd en de gemeente kreeg een zware boete.
Gevaarlijk rvs
Ondanks de praktijkrichtlijn, inspectiesignalen van VROM(later BZK), rapporten van onder andere TNO en het ongeval in Tilburg, beloofde de branche al die jaren zelfregulering maar er veranderde niks. In 2002 had de branche het keurmerk Veilig & Schoon in het leven geroepen. Maar van de ruim 800 overdekte zwembaden zijn er in 2016 nog maar 209 met een keurmerk (Tilburg had ook een keurmerk). Toen in december 2015 uit een onderzoek van het Mulier Instituut bleek dat nog steeds in 67% van de baden gevaarlijk rvs werd aangetroffen, bij 84 zwembaden zelfs zware aantastingen, 92% niet aan de inspecties voldeed en de helft van de gemeenten niet controleert, greep de minister in.
Waarom heeft de zwembadbranche stil gezeten, lukt het de zwembaden aan de onderzoeksplicht te voldoen en kunnen ze vanaf 1 januari 2017 de veiligheid wél garanderen?
Marriet Mittendorf, voorzitterNationaal Platform Zwembaden en voorzitter van de Stichting Zwembadkeur zegt dat het besef nog niet is doorgedrongen bij de zwembaden. Iedereen heeft een eigen verantwoordelijkheid. "Wij zullen meer voorlichting moeten geven." De algemeen directeur van Optisport, Erwin van Iersel zegt: "Ik lees niet in het bericht van de minister dat rvs niet mag, de plicht is dat je moet keuren. Dat doen wij. Maar het zelfregulerend vermogen van de VSG is niet heel hoog."
André de Jeu, directeur koepel organisaties Vereniging Nederlandse gemeente VSG zegt dat een beetje veiligheid niet bestaat maar dat het niet verplicht was om rvs te verwijderen en het duur is om het bad voor een keuring te sluiten. Algemeen directeur van Sportfondsen Bruno Giebels: "Wij hebben al onze accommodaties altijd al gecheckt. Niet iedereen heeft veiligheid zo hoog in het vaandel staan als wij." Evert Jan Hulshof, directeur NPZ: "De taak om voor veiligheid te zorgen, heeft men niet uitgevoerd. Het is een versnipperde branche en er is geen draagvlak om iets te doen dat niet wettelijk verplicht is."
Minister Blok in het AO van 29 september: "Ik heb de onderzoeksplicht opgelegd, dat is een novum, de ernst van de risico’s vond ik daar zwaar genoeg voor. Het gaat niet alleen om controle voor 1 januari 2017 maar ook over vervanging, daar waar dat nodig is." Stientje van Veldhoven: "De minister maakt gebruik van zijn bevoegdheid om de onderzoeksplicht op te leggen, dat is vrij exceptioneel. het is belangrijk want hier zijn ook echt risico’s."
Verschillende metaal deskundigen zeggen: Tilburg kan zo weer gebeuren. Het is schokkend, terwijl er veel gecommuniceerd is vanuit de overheid. Er komen charlatans die gaan keuren omdat er nu geld te verdienen is. Ze denken dat ze alleen moeten controleren maar het rvs moet er echt uit.
Veilig & Schoon?
209 van de 800 baden hebben het keurmerk Veilig & Schoon. De voorzitter van de Stichting Zwembadkeur, Marriet Mittendorf: "dat mensen na 2011, de inspectierapporten toch in de la laten liggen, is misschien vergelijkbaar met een situatie thuis, dat je denkt:moeten de kozijnen geschilderd of kan ik het nog een jaartje uitstellen. Maar hier hebben we te maken met veiligheid. Ik verwacht dat iedereen overgaat op het keurmerk." Erwin van Iersel (Optisport, valt onder Recron): "Het keurmerk Veilig en Schoon komt niet op gang als gevolg van de versnipperdheid van de zwembadbranche. Wij hebben het keurmerk altijd gehad." Bruno Giebels (Sportfondsen, valt onder Recron): "Wij zijn voorstander van het keurmerk, dus van de mensen die het niet hebben, kan ik alleen maar zeggen: gemiste kans." Bert Lavrijsen (Laco, valt onder Recron): "Ieder zichzelf respecterend bad heeft dat. Tussen Recron en VSG moet je verschil maken."
Van de onder Recron vallende exploitanten hebben 126 baden van de ruim 200 een keurmerk en van de ruim 200 baden van de VSG zijn er 83 met een keurmerk. André de Jeu (VSG): "Tilburg had ook een keurmerk. Auto’s kunnen veilig zijn maar als de chauffeur niet veilig is en door rood rijdt moet je de chauffeur aanpakken en niet de auto’s verbieden dat is wat er speelde. We (De Jeu is lid van de Stichting Zwembadkeur) hebben wel het keurmerk strak aan laten passen met de kennis van dat moment."
Te gast: Mervyn Stegers oud voorzitter van het Nationaal Platform Zwembaden en burgemeester van Tubbergen en Stientje van Veldhoven, D66 Tweede Kamerlid. Reportages over het ongeval in Tilburg en een rvs-keuring in een zwembad: Sander Bartling.
