‘Dat laatste is verjaardagspraat,’ zegt verzekeringsadviseur Wilfred Mooij van adviesbureau Geijsel Kroon. En ook verzekeringspecialist Arnoud Wennekus van aov-zzp.nl stelt dat het onzin is dat de verzekeraars niet uit willen keren bij ziekte of arbeidsongeschiktheid.

Verzekeraars die niet uitkeren

Wat wel gebeurt, aldus Wennekus, is dat mensen cruciale zaken niet melden. ‘Er wordt een hoop zaken per ongeluk en soms expres achtergehouden. Het is dus logisch dat de verzekeraar goed toetst of iemand recht heeft op een uitkering, anders kunnen de premies nooit uit en kunnen ze de tent wel opdoeken’, zegt hij. ‘Maar het wordt een ander verhaal als je echt iets vergeten bent te vermelden bij de aanvraag. Ik adviseer mensen daarom hun huisartsenjournaal erbij te pakken en alles aan de voorkant zo uitgebreid mogelijk in te vullen. Om te voorkomen dat je uiteindelijk bij de rechter moet komen omdat de uitkering is ingetrokken of stopgezet. Mensen denken soms ‘ik vul dat in 5 minuten wel even in’. Maar dat is niet zo handig. Het is namelijk een onderdeel van een juridische afspraak, daar moet je gewoon goed voor gaan zitten.’

Hoge premies

Een ander punt waar veel zelfstandigen over klagen volgens Wennekus, zijn de hoge premies. ‘Ook dat is vaak gebaseerd op vooroordelen en na-papegaaien van andere ondernemers zonder zelf goed onderzoek te doen.’ En dat is verzekeringsadviseur Mooij met hem eens. ‘Het valt inderdaad wel mee als je het vergelijkt met wat mensen in loondienst betalen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid.’ Volgens deskundigen ligt dat bedrag ergens tussen de 14 en 16 procent van hun brutoloon. Maar dat zien ze op hun loonstrook zelden terug omdat de werkgevers dit voor een groot deel betalen. Volgens Mooij is de premie voor ziekte en arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen gemiddeld genomen niet hoger dan voor mensen in loondienst. Wel varieert de premie voor zelfstandigen meer, afhankelijk van factoren als leeftijd en beroep.

Het wordt volgens Mooij wel een ander verhaal als je in het verleden een keer aan je knie bent geopereerd, of een burn-out hebt gehad en daar voor de rest van je werkende leven voor wordt uitgesloten. ‘Dan betaal je wel de volledige premie, maar krijg je daarvoor niet de volledige dekking. Dat voelt oneerlijk en dat is het eigenlijk ook.’

Prijzenslag

Mooij vindt dat er op dit moment dan ook wel degelijk een probleem is als het gaat om zelfstandigen en hun arbeidsongeschiktheidsverzekering. Volgens hem proberen verzekeraars de premies laag te houden door zich vooral op zzp’ers met weinig risico te richten. ’Verzekeraars pikken de krenten uit de pap: de mensen met de beroepen met een laag risico, en een hoog salaris. De beroepen met een hoog risico, en een laag salaris, zoals bijvoorbeeld de stratenmaker en de stukadoor wil niemand hebben. Deze ‘prijzenslag’ gaat ten koste van de solidariteit.’ Het gevolg is volgens de twee verzekeringsadviseurs dat mensen die moeilijk te verzekeren zijn aankloppen bij de regeling van het UWV (voor zelfstandigen die in loondienst hebben gewerkt red.) Het aantal mensen dat daar ‘in de schade loopt’ is daarmee relatief hoog. En hoe hoger het bedrag dat uitgekeerd moet worden hoe hoger de premie die ze met zijn allen moeten inleggen.

Verplichte basisverzekering

Het kabinet wil samen met de verzekeraars inzetten op het verhogen van de verzekeringsgraad van zelfstandig ondernemers. Daarmee laait de discussie over het invoeren van een verplichte basisverzekering weer op. ‘Mensen spreken zelfs over de terugkeer van de WAZ (de voormalige Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen, red.). Een beetje in het kader van “vroeger was alles beter”, zegt Mooij.

‘Maar iedereen was daarover aan het mopperen. Men vond dat in die tijd echt stoken met het raam open. Dat ding is met pek en veren afgevoerd, en nu wil iedereen daar weer naar terug?’ Ook Wennekus begrijpt daar helemaal niks van: ‘Het was een verschrikking. Je betaalde een paar duizend euro per jaar. En vervolgens kreeg je het eerste jaar géén uitkering, en daarna een zeer schamel loon. Het minimum van het minimum, dat moet je nu echt niet meer willen.’

Opt-out

Maar volgens Mooij moet er wel íets komen. ‘Maar wat? Dat is wel een beetje de vraag. Dat kun je ook eigenlijk pas goed bedenken als je weet hoe groot de groep echt is. En om welke groep zelfstandigen het precies gaat. En dat blijkt moeilijk om vast te stellen.’ Wat hem betreft zou in ieder geval de termijn van de inschrijving voor het UWV verlengd moeten worden. Als startende ondernemer kun je ook bij het UWV een arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten. Maar deze aanmelding moet plaatsvinden binnen dertien weken nadat de verplichte werknemersverzekering via het voormalige werk of uitkering is gestopt.

‘Dertien weken is zo voorbij. Geef mensen langer de tijd om zich te oriënteren, en zich te verdiepen in het afsluiten van een aov. Als het dan via de private route vastloopt, kan het UWV als vangnet dienen.’ Daarnaast pleit hij voor een zogenaamde ‘opt-out’. Dat houdt in dat startende ondernemers bij de inschrijving in het register van de Kamer van Koophandel voortaan automatisch ingeschreven worden voor een aov via het UWV. ‘Dan moeten ze zich actief uitschrijven als ze zich bewust niet willen verzekeren. En zo worden ze gedwongen om er goed over na te denken.’

‘Casinoproducten’

Tenslotte vindt Mooij dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) strenger moet controleren op de zogenoemde ‘casinoproducten’. Dat zijn volgens Mooij verzekeringen waarbij het een gok is of je uiteindelijk uitgekeerd krijgt bij arbeidsongeschiktheid. Op de website AOVergelijken.nl heeft Mooij een ‘zwarte lijst’ gemaakt. ‘Het gaat om polissen waarbij in kleine lettertjes allerlei oorzaken en risico’s worden uitgesloten: van risicovolle sporten tot bepaalde aandoeningen en ziektes. Dan is het letterlijk hopen dat je de ‘goeie’ ziekte krijgt. Dat is ronduit slecht en zou verboden moeten worden.’

Uit de informatie die op dit moment bekend is bij de AFM blijkt oveigens niet dat er misstanden zijn waar ze nader onderzoek naar moeten doen. Dat blijkt uit een brief die dit voorjaar naar de Kamer is gestuurd over dit onderwerp.

Beide verzekeringsadviseurs wijzen tenslotte nadrukkelijk naar de eigen verantwoordelijkheid van de zzp’ers. ‘Ze zoeken naar de goedkoopste polis, maar moeten uiteindelijk zelf ook goed de kleine lettertjes lezen,’ zegt Mooij. ‘De ondernemer die echt ondernemer wil zijn, moet volwassen worden en verantwoordelijkheid nemen. Anders past loondienst wellicht beter,’ vult Wennekus aan. ‘Ik realiseer me dat het UWV van veel ontslagen werknemers ondernemers heeft willen maken, maar geen enkele keuze is voor het leven en je bent uiteindelijk zelf verantwoordelijk. Het is jouw leven dus kies!’