Wie last heeft van bromtonen, lijdt daar vaak enorm onder. Tijdens het onderzoek voor onze uitzending over geluidsoverlast komen we mensen tegen die slapeloze nachten, hoofdpijn en stress hebben door zogenoemd laagfrequent geluid.
Aruna schrijft ons bijvoorbeeld:
‘Je ligt er wakker van en wordt er gek van, want de bromtoon is overal. Alsof er een stadsbus staat te draaien in de kelder’.
Isabel laat ons via de Monitor-mailbox weten:
‘Mijn leven en sociale contacten, alles wordt erdoor verwoest’.
En Tim schrijft in een openhartige mail aan ons:
‘Soms barst ik gewoon in huilen uit omdat ik niet meer weet wat te doen’.
Wat moet je doen als je last hebt van bromtonen? We komen bij ons onderzoek verschillende oplossingen tegen. De beste is natuurlijk: de bron van het geluid vinden en die uitschakelen. Maar dat is niet altijd mogelijk, merken we. Soms geven overheden tienduizenden euro’s uit om de bron op te sporen, maar blijft het onduidelijk waar de bromtoon vandaan komt. Dan rest niets anders dan manieren vinden om te kunnen omgaan met de gevolgen. Hieronder noemen we er 4.
Manier 1: Volg een therapie
In een eerdere Monitor-uitzending over oorsuizingen (tinnitus) komen we in contact met zorggroep Adelante. Daar werkt klinisch fysicus - audioloog Dyon Scheijen. ‘Vaak zijn mensen die last hebben van laagfrequent geluid ervan overtuigd dat het geluid van buiten komt’, zegt hij.
Wij bieden een behandeling waarbij niet nodig is om te weten of er een bron is of niet.'
‘In onze therapie leren we mensen om te gaan met het geluid. Er gebeurt dan iets in hun auditief systeem. Dat ken je misschien zelf ook wel: aan nieuwe geluiden moet je wennen, maar na een paar dagen heb je er geen last meer van.
Wat wij bieden is een vorm van cognitieve therapie. Maar als je dat zegt tegen mensen die gehinderd worden door laagfrequent geluid, berg je dan maar. Dat willen ze niet horen. De meesten denken dat er een externe oorzaak is’.
‘Er moet veel meer aandacht voor dit probleem komen,' vindt Scheijen. ‘Mensen vallen nu nog tussen wal en schip. Er is veel onbegrip. En het probleem zal alleen maar groter worden.’
Veel elektrische apparaten zoals adaptors, zonneboilers en warmtekracht-koppelingen produceren namelijk laagfrequent geluid, en dat soort apparaten gebruiken we steeds meer.
‘Ik vond mezelf te obsessief’
Toon der Kinderen is iemand die baat had bij de gespreksaanpak. In november 2011 krijgt hij last van een bromtoon in de Utrechtse wijk waar hij woont. Hij vormt een actiegroep, 'maar ik stopte daarmee toen ik mezelf te obsessief vond worden'. De gemeente heeft het geluid wel kunnen registreren, maar men kon geen bron vinden. Toon der Kinderen ging daarna in gesprek met een maatschappelijk werkster. ‘Ik deed dat vooral om niet meer zo gefixeerd te zijn op de vraag: hoor ik het geluid nu wel of niet? Zij hielp me ermee om te gaan door meer rust te nemen.’
Manier 2: Luister naar afleidende geluiden
Na een tip via de Monitor-mailbox stuiten we op een cd die verkocht wordt door de Wetenschapswinkel van de Universiteit Groningen. Het betreft een cd met zogenaamde ‘zwarte en bruine ruis’.
We bellen de wetenschapswinkel en horen dat de cd 10 jaar geleden op de Groningse universiteit ontwikkeld is door ir. Frits van den Berg. Sinds 2007 gaan er jaarlijks ongeveer 100 over de toonbank, vertelt de wetenschapswinkel ons.
Tipgever G. Jansen uit Amersfoort heeft al jaren last van het horen van zeer lage bromtonen. Hij mailt ons over hoe het gebruik van de cd hem helpt:
‘Je hoort op de cd een constante brom op een frequentie die heel effectief LFG maskeert, op een toonhoogte die niet irritant is en... ja, aandacht wegkrijgt bij LFG. Digitaal op een player, continu mode, goed basspeakertje erbij, en ik slaap als een roos. Mijn vrouw hoort hem niet, want vrijwel buiten haar frequentiebereik.’
De cd is geen wondermiddel, benadrukt Van den Berg nog. ‘Ik heb van sommige mensen gehoord dat het helpt. Van één persoon hoorde ik dat ze het cd-geluid nog vreselijker vond. Ik zou graag nog eens uitzoeken hoeveel mensen er eigenlijk baat bij hebben’.
Manier 3: Isoleer je huis
In onze Monitor-mailbox ontvangen we ook verhalen van mensen die ervoor kiezen hun huis te isoleren. Zoals Arjan (43), hij heeft al 2,5 jaar last van laagfrequent geluid. Volgens hem is het afkomstig van een nabijgelegen glastuinbouwbedrijf met een installatie voor warmtekrachtkoppeling.
Stoeptegels en zandzakken
De Omgevingsdienst die hij waarschuwt, constateert niets bijzonders. Maar volgens Arjan heeft de dienst niet goed gemeten. Door de geluidsoverlast, die zich uit in zware trillingen, slaapt Arjan al jaren slecht. Daarom heeft hij zijn slaapkamer geïsoleerd. Hij heeft het grondig aangepakt, blijkt uit de opsomming die hij ons stuurt:
- Tegen de wand waar het geluid vandaan komt: 3cm geluidswerend vlokkenschuim, 1cm stevige gipsplaat, 2 lagen OSB-plaat, 5cm gasbeton ter hoogte van het bed, de rest met steenwol en OSB-plaat
- Ter hoogte van het bed is dit nog aangevuld met steenwol (volledige pakken) tot aan het plafond, 10cm brede gasbetonblokken, 1 meter hoog, en 15cm brede betonnen trottoirbanden, 1 meter hoog.
- Voor- en achterzijde bed: gestapelde zandzakken
- Op de vloer, ter plaatse van het bed: vloerbedekking, een demplaag voor laminaat, OSB-plaat, 15cm hoge betonnen trottoirbanden, 5cm hoog steenwol, 12mm MDF, en oude zitkussens van polyetherschuim verzwaard met beton en stoeptegels
- Overgebleven open plaatsen op de vloer en tegen de wand opgevuld met zandzakken
‘Het kan altijd degelijker, maar dit is al heel wat,' zegt Arjan. Tegelijk is hij niet erg tevreden.
‘Mijn slaapkamer lijkt inmiddels een bunker, maar het heeft amper resultaat'
'Het effect is mondjesmaat. Ik denk dat het voor mij meer het gevoel is dat het helpt, dan dat het geluid echt minder is’.
Ir. Frits van den Berg zegt over isoleren: ‘Daarmee kun je het probleem juist erger maken. Als het in een woning erg stil is, of als mensen slechter zijn gaan horen, zijn de hersenen overactief om toch geluiden te registreren. Het op geluid gerichte deel van de hersenen luistert namelijk altijd, echt altijd.
Daarbij kan er iets mis gaan in de hersenen: de elektrische stroompjes die daar lopen, worden dan waargenomen als geluid. Met isoleren wordt het binnenshuis nog stiller, wat volgens mijn verklaring de klachten juist niet zal verminderen. Een audioloog zei me al eens: 'Als oordoppen niet helpen, komt het geluid niet van buiten’.
Manier 4: Verhuis naar een andere woning
Het is een drastische maatregel, maar sommige gedupeerden kiezen er voor om hun huis te verkopen. Al kost het ze soms veel geld. Een tipgever die liever anoniem wil blijven mailt ons dat hij last kreeg van bromtonen na de komst van nieuwe buren.
‘Na een paar weken bij een vriend gelogeerd te hebben ben ik vervolgens in de schuur achter mijn huis gaan slapen. In de tussentijd heb ik uiteraard van alles geprobeerd (dure oordoppen die de gehoorgang compleet afsluiten, continu achtergrondgeluid in de woon- en slaapkamer etc.). Maar de enige oplossing voor laagfrequent geluid is geloof ik om het bij de bron aan te pakken.’
Omdat de buren daar niet aan mee wilden werken, nam onze tipgever een drastisch besluit.
‘Mij restte niets anders dan mijn huis te verkopen. Dat bleek niet eenvoudig, want het was middenin de crisis. Na bijna 2 jaar, en met een restschuld van ruim 30.000 euro, is het mij gelukt om daar weg te komen.’
