Voor ons onderzoek Wilsonbekwaam spraken we met tipgever Jan: ‘De bewindvoerder van mijn verstandelijke beperkte zus bleek ineens haar erfgenaam te zijn.’ Mag dat wel? In de verontwaardigde reacties op sociale media lezen we vooral terug dat dit bij wet verboden zou zijn. Hoe zit het nu echt? De hoogste tijd om het na te vragen. De Nederlandse Beroepsvereniging voor Professionele Bewindvoerders (NBPB) is met zijn 500 leden de grootste van Nederland. We spreken met secretaris Olaf Knaap.
Wanneer wordt iemand onder bewind gesteld?
‘Als iemand niet (meer) in staat is zijn of haar eigen financiën te regelen, kan je beschermingsbewind aanvragen. Het is dus financiële bescherming tijdens het leven. In principe vraagt iemand dat zelf aan, tenzij dat niet meer kan omdat iemand bijvoorbeeld een ernstige verstandelijke beperking heeft. Dan kan bijvoorbeeld de zorginstelling of een familielid een aanvraag indienen.’
Wie kunnen bewindvoerder worden?
‘Vrienden en familie kunnen bewindvoerder worden, maar wij werken alleen met professionele bewindvoerders. Als professioneel bewindvoerder is het heel normaal om voor 65 verschillende mensen bewind te voeren. Alle individuele gevallen van bewind moeten wettelijk worden goedgekeurd door de kantonrechter.’
Hoe word je bewindvoerder?
‘Je moet een toelating doen bij het Landelijk Kwaliteitsbureau en de lokale rechtbank. De kantonrechter beslist uiteindelijk of er voldoende reden is voor bewindvoering. Bijvoorbeeld op basis van schulden of de geestelijke of lichamelijke gesteldheid van een cliënt.’
Hoe worden bewindvoerders gecontroleerd?
‘Naast de algemene toelating moeten alle bewindvoerders elk jaar verantwoording afleggen over de uitgaven die ze doen namens hun cliënt. Dit doen ze in een verslag aan de rechtbank. Bij onze beroepsvereniging doen we nog een extra jaarlijkse check, waarbij naar het gehele functioneren van de bewindvoerder wordt gekeken. Helaas is het voor bewindvoerders niet verplicht om je aan te sluiten bij een vereniging. Je hebt dus niet altijd die extra controle.’
Mag een bewindvoerder in een testament van zijn of haar cliënt staan?
‘In de wet staat dat je als professioneel bewindvoerder geen voordeel mag genieten uit de uiterste wilsbeschikking van degene die jij vertegenwoordigt. Het is niet ethisch om als professioneel bewindvoerder in een testament van een cliënt te staan.’
‘Ik snap het wel als een familielid of vriend bewindvoerder is. Als familielid ben je namelijk wettelijk erfgenaam en als vriend of vriendin kan je natuurlijk ook iets erven. In dat laatste geval moet het testament zijn opgesteld in uitdrukkelijk overleg met de notaris. De notaris vervult dus een belangrijke rol. Hij stelt bijvoorbeeld vast of iemand niet onder druk van de bewindvoerder een testament opstelt.’
Wat kan je doen als een bewindvoerder onterecht in het testament belandt?
‘Als iemand is opgenomen in het testament, dan is dit de verantwoordelijkheid van de notaris. Ik zou een advocaat in de arm nemen en het testament juridisch aanvechten. Met een melding over een bewindvoerder kan je terecht bij de rechtbank. Alleen een rechter kan een bewindvoerder ontslaan.’
