De Japanse duizendknoop verspreidt zich in een razend tempo via ondergrondse wortels en bedreigt en beschadigt dijken, kades en huizen de natuur. Grote boosdoener is niet de plant zelf, maar de mens. Door het slepen met grond besmet met duizendknoopresten en door grondwerkzaamheden op bouwlocaties, verspreidt de plant zich alsmaar verder naar nieuwe locaties.

Duizendknoop niet op de Unielijst 

De bestrijding van de duizendknoop is een hele kostbare en tijdrovende klus en er is een groot verschil hoe actief provincies en gemeenten dit aanpakken. Zo besteedt Amersfoort in 3 jaar tijd 1,65 miljoen euro aan de aanpak van de woekerplant en Den Haag 250.000 euro per jaar. Koploper is Amsterdam met 8,2 miljoen euro voor 3 jaar. Zolang er nog geen ultieme bestrijdingsmethode is gevonden, investeert Rotterdam niet actief in bestrijding, alleen aan beheersing van de planten worden jaarlijks enkele tonnen uitgegeven.  

De verschillen tussen gemeenten en andere grondbeheerders kunnen ontstaan omdat er geen wettelijke verplichting geldt om de Japanse duizendknoop te bestrijden. De duizendknoop staat namelijk nog niet op de Europese Unielijst van invasieve exoten, een lijst met ‘zorgwekkende uitheemse planten- en diersoorten’, aldus het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Centrale regie ontbreekt  

Duizendknoopexperts vinden niets doen geen optie, want als de duizendknoop niet tijdig wordt bestreden zijn de schadelijke gevolgen op termijn niet te overzien. Volgens Chris van Dijk expert bij het Kennisnetwerk Invasieve Exoten, ontbreekt het aan samenwerking tussen de verschillende terreinbeheerders en zou er meer centrale aansturing moeten komen. “De aanpak van invasieve exoten, dus ook van Japanse duizendknoop, is heel gedecentraliseerd geregeld in Nederland.” In de praktijk zijn de provincies verantwoordelijk en sturen gemeenten aan. “Dan heb je 350 eilanden die allemaal hun eigen aanpak en prioritering hebben.”   

Het ministerie van LNV laat weten de bemoeienis met de lokale bestrijding niet wenselijk te vinden: “Lokale partijen kunnen zelf het beste beoordelen wanneer en hoe zij tot bestrijding willen overgaan.” Minister Schouten (LNV) heeft de Aziatische duizendknoopsoorten wel voorgedragen voor plaatsing op de Europese Unielijst. Maar plaatsing op deze lijst van verboden soorten lost lang niet alle problemen op, er komen ook problemen bij. Eenmaal op de lijst, dan wordt de bestrijding van de exoot verplicht, maar dan moet de plant wel te bestrijden zijn. En daar zit het probleem, zolang een hele effectieve bestrijdingsmethode nog niet is gevonden.   

De uitzending van Pointer over exotische woekerplanten is maandag 4 oktober te zien op NPO2 om 22.15 uur.