Ontzettend verdrietig dat mensen nog verder in de problemen komen, ondanks bewind. Maar laten we niet iedereen over één kam scheren,’ schrijft Bianca op onze Facebookpagina. ‘Ik ben zelf bewindvoerder en ik durf te stellen dat ik mijn werk goed doe.’ Het is één van de reacties die we lezen in het onderzoek Schulden nadat we het verhaal van Petra en Lydia publiceren.
De beschermingsbewindvoerder van deze twee Twentse vrouwen is (tijdelijk) geschorst omdat hij ervan verdacht wordt een potje van hun geldzaken gemaakt te hebben. Met Petra en Lydia zijn nog eens tientallen andere schuldenaren gedupeerd door het handelen van de bewindvoerder. Momenteel loopt er een onderzoek om te kijken wat er precies misgegaan is.
‘Heel vervelend,’ noemt ook beschermingsbewindvoerder Maurits Helder berichten over collega’s die verdacht worden van het in de problemen brengen van kwetsbare schuldenaren. ‘Daar baal ik wel van, want er gebeurt ook heel veel goeds binnen ons vak. Maar daar hoor je nooit iets over. Ik lees bijvoorbeeld nooit een verhaal over een bewindvoerder die een schuld wel heeft opgelost.’
‘Niet altijd kwade opzet’
Toch erkent hij dat het niet altijd goed gaat. Bij Kompas Zuidlaren, het kantoor waar Helder werkzaam is, krijgen ze soms ook dossiers binnen van collega’s die – net als in de Twentse zaak - geschorst zijn door de rechter. ‘Het is zeker niet altijd kwade opzet bij die bewindvoerders,’ stelt hij vast. ‘Je komt bijvoorbeeld ook tegen dat er bewindvoerders zijn die het wel goed willen doen, maar het niet handig aanpakken. Ze hebben dan bijvoorbeeld één rekening geopend voor alle cliënten. En betalen de rekeningen vanaf die ene rekening. Uiteindelijk raken ze daardoor zelf het overzicht kwijt.’
Verkeerde verwachtingen
Een beschermingsbewindvoerder wordt aangesteld en gecontroleerd door de rechter. Je kan zelf een verzoek indienen voor beschermingsbewind als je van mening bent dat je (tijdelijk) niet meer in staat bent om je eigen financiën te beheren. Ook als je bijvoorbeeld problematische schulden hebt kan je hiervoor een verzoek bij de rechter indienen.
De door de rechter toegewezen beschermingsbewindvoerder neemt dan jouw financiën over en geeft je leefgeld voor de dagelijkse boodschappen. Hij probeert op die manier de financiële situatie stabiel te krijgen en ervoor te zorgen dat de belangrijkste zaken (zoals huur) betaald worden. Verder onderzoekt hij waar de schulden vandaan komen. En probeert obstakels weg te nemen die schuldenregelingen mogelijk in de weg staan.
Volgens bewindvoerder Helder hebben sommige schuldenaren niet altijd realistische verwachtingen van wat een beschermingsbewindvoerder voor hen kan doen. En dat zorgt er volgens hem voor dat zijn vak ook regelmatig negatief in het nieuws komt. ‘Je hoort mensen dan vaak zeggen dat hun schulden zijn toegenomen terwijl ze onder bewind stonden. En dat zou dan de schuld zijn van de bewindvoerder. Ik snap die verwachtingen van mensen overigens wel heel goed. Als je in de problemen zit dan hoop je natuurlijk dat wij het allemaal voor je kunnen oplossen. Helaas is dat lang niet altijd zo snel en gemakkelijk geregeld.’
Situatie stabiel krijgen niet altijd makkelijk
Een financiële situatie stabiel krijgen kost al snel enkele maanden, ziet Helder. En in de tussentijd kunnen vorderingen dan hoger geworden zijn. ‘Je ziet soms dat schulden door rentes en incasso’s over de kop gaan of worden doorverkocht met alle gevolgen van dien. Of je komt erachter dat er andere problemen spelen die de financiële situatie van de mensen instabiel maken, zoals een verslaving, een boeteschuld of ontslag. Dat zorgt dan vaak weer voor vertraging in het aanvragen van een schuldenregeling. En als je dan uiteindelijk wel in aanmerking komt, dan loop je soms ook nog tegen enorme wachtlijsten aan bij de gemeentelijke schuldhulpverlening. Leg dat dan nog maar eens uit aan je cliënt.’
Overheid maakt het ingewikkeld
Dat er veel mensen met problematische schulden aankloppen bij een beschermingsbewindvoerder vindt Helder niet zo vreemd. De overheid speelt volgens hem een grote rol in het ontstaan van de hele schuldenproblematiek. ‘Het is eigenlijk heel gek dat de armste en de meest kwetsbare mensen de meeste formulieren moeten invullen. De overheid heeft het dusdanig ingewikkeld gemaakt dat veel mensen er niet zo veel meer van snappen. Probeer jij maar eens te bepalen hoe hoog een kinderopvangtoeslag moet zijn als je van het ene kleine baantje naar het andere kleine baantje gaat.’