Omwonenden strijden hier al jaren voor erkenning, dát hun schade veroorzaakt is door de werkzaamheden aan het kanaal. Maar het is een moeizaam en frustrerend proces. Nog steeds wachten tientallen woningbezitters op funderingsonderzoeken en herstel van hun schade.

Scheuren in muren en verzakte vloeren

Als je langs het 35 kilometer lange kanaal rijdt voel je de weg golven. ‘”Klapankers” roepen de bewoners, “die het asfalt kapottrekken.” En niet alleen het asfalt. Meer dan 400 huishoudens langs het kanaal Almelo-De Haandrik kampen sinds 2018 met schade aan hun woningen, zoals scheuren in muren, verzakte vloeren en ondergelopen kelders. Omdat de problemen aan de woningen vrij snel begonnen nadat het kanaal was uitgebaggerd -om het geschikt te maken voor zwaarder scheepvaartverkeer- legden de omwonenden al snel de link tussen de werkzaamheden en de schade aan hun huizen. Maar onderzoeksrapporten kwamen niet met de erkenning waar ze op hoopten.

Onderzoek zonder antwoord

Het eerste onderzoeksrapport in 2020 was stellig: het merendeel van de schade aan de huizen rond het ‘probleemkanaal’ zou níet zijn veroorzaakt door werkzaamheden in en rond het kanaal. Voor bewoners is het een klap in het gezicht. “Zóveel vragen en zó weinig antwoorden,” reageert een gedupeerde bewoner. Want het blijkt dat er zoveel níet is onderzocht.

En dus komt er 1,5 jaar later een tweede onderzoeksrapport. Maar deze brengt al niet veel meer duidelijkheid. “De werkzaamheden aan het kanaal hebben méde kunnen bijdragen aan het versterken van de verzakkingen.” Maar, stelt het rapport ook: “Het is een ‘complexe’ situatie met méérdere aanwijsbare oorzaken.”

Focus op tijd en geld, níet op risico’s omwonenden

Vooral de veengrond onder de huizen wordt door de onderzoekers als één van de belangrijkste oorzaken aangemerkt. Door waterwinning en het zakken van het grondwaterpeil zou het veen inklinken en de huizen verzakken waardoor dus de schade zou zijn ontstaan. Maar een groot probleem bij het achterhalen van de oorzaken is het ontbreken van cruciale meetgegevens van voor- en tijdens de werkzaamheden. Logboeken van baggerwerkzaamheden zijn er niet. Grondwaterpeilmetingen maar summier uitgevoerd. De rekenkamer Oost-Nederland trok vorig jaar al harde conclusies: de focus van de werkzaamheden aan het kanaal was vooral gericht op tijd en geld en níét op de risico’s voor omwonenden en hun huizen.

Veel bewoners staan dus nog steeds met lege handen, maar zitten wel met een beschadigd huis. En hoewel de provincie verschillende schade- en subsidieregelingen heeft ingesteld is het wantrouwen bij huizenbezitters groot. Ze hebben niet de juridische noch de technische kennis en ook financieel niet de middelen om zich te verweren als ze het er niet mee eens zijn. Het is de provincie, diegene die in hun ogen ook de schuldige is, die de onderzoeksrapporten betaalt en de schaderegelingen opstelt en dus alle touwtjes in handen heeft. Terwijl zíj achterblijven met de schade.

Wáárom is het toch zo ingewikkeld als dit je overkomt om je recht te halen als burger? Ook bij andere collectieve schaderegelingen loopt de afhandeling vaak stroef en traag of in het geval van Groningen zelfs desastreus. Waarom moeten dit soort processen zó lang duren? Ondertussen verkeert een deel van de inwoners langs het kanaal nu nog steeds in grote onzekerheid, sommigen hebben zelfs hun huis moeten verlaten omdat het total loss is.