De bouwdrift is het sterkst gestegen binnen een straal van 0 tot 1 kilometer vanaf Natura2000-gebieden. Het aantal bouwprojecten voor recreatie in deze zone steeg tussen 2017 en 2021 met ongeveer 90 procent (926 bouwprojecten). In zones van 1-2 kilometer en 2-3 kilometer vanaf Natura2000-gebied is een verdrievoudiging van de bouwactiviteiten voor recreatie te zien. De bouwactiviteiten nemen vooral toe binnen en in een straal van 0-1 kilometer van Natura2000-gebied Veluwe, het grootste beschermde natuurgebied van Nederland.

Creatief met regels

Op papier zijn Natura-2000-gebieden wettelijk en middels provinciale verordeningen goed beschermd, maar in de praktijk wordt er volgens Raoul Beunen, universitair hoofddocent en onderzoeker omgevingsbeleid aan de Open Universiteit ‘creatief met die regels omgegaan’. Overheden geven volgens hem te makkelijk toestemming om te bouwen en zoeken vaak naar mogelijkheden om nieuwe economische activiteiten te kunnen faciliteren. Burgers die bezwaar maken, krijgen steeds vaker gelijk bij de rechter. Beunen: “Een heel duidelijk teken dat de overheid daar een fout heeft gemaakt.”

Ook in de Natura2000-gebieden zelf worden steeds meer hotels en andere recreatieobjecten bijgebouwd. De afgelopen 5 jaar steeg de bouw van 7 naar 64 recreatie-objecten per jaar. Dat lijkt weinig, maar in Natura2000-gebied, natuurgebieden met het strengste beschermingsregime, mag alleen in zeer uitzonderlijke gevallen gebouwd worden, wanneer er geen alternatieven zijn en er dwingende redenen zijn van groot openbaar belang, zoals de aanleg van een snelweg.

Kwaliteit natuur onder druk

De bouw van recreatie-objecten in en pal naast Natura2000-gebied leidt tot verdere versnippering van natuurgebieden en kan directe gevolgen hebben voor de kwaliteit voor de natuur en voor het leefgebied en voortbestaan van beschermde planten- en diersoorten. De omvang en kwaliteit van de natuur in Natura2000-gebieden staat al jaren onder druk door stikstofuitstoot, verdroging en toegenomen recreatie.

De stijgende bouwtrend van recreatiewoningen verhoudt zich ook slecht met EU-afspraken. Om de doelstelling van 2030 te halen (30 procent beschermde natuur voor EU-landen), zou de Nederlandse overheid nog ruim 150 duizend hectare extra beschermd gebied moeten aanwijzen, een oppervlakte zo groot als de provincie Utrecht.

De uitzending ‘Natuur verliest terrein’ is te zien op zondag 16 oktober om 22:08 uur.

Meer informatie over nieuwbouwwoningen in aanbouw en opgeleverde woningen is te vinden in de Nieuwbouwmonitor van de Geodienst van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).