“3 jaar van mijn leven ben ik kwijt. Tussen mijn 24ste en 27ste, dat horen de mooiste jaren van je leven te zijn. Ik had een goede baan bij NRC, die heb ik niet meer. Ook al ben ik blij dat het beter gaat worden, ik ben nog steeds heel veel kwijtgeraakt.”

Jarenlang duurde het voordat Charlotte Bouwman een passende behandeling kreeg. Eerst duurde het eindeloos voordat ze een juiste diagnose kreeg, vervolgens stond ze 3 jaar op een wachtlijst voor therapie. Toen begin 2020 de kliniek stopte met de behandeling waarvoor ze al 2 jaar op een wachtlijst stond en het erop leek dat ze ergens anders weer onderaan moest aansluiten werd het haar teveel. Ze werd zó wanhopig dat ze niet anders kon dan in actie komen.

Ten einde raad

“Ik was ten einde raad. Het was een moment van leven of dood want ik was, en ben nog steeds, heel suïcidaal.” Zittend op de vloer van het ministerie van Volksgezondheid werd ze het gezicht van de wachtende patiënt. Met een bord met daarop ‘er zijn nog 90.000 wachtenden voor u’ maakte ze duidelijk hoe nijpend de situatie is voor haarzelf en lotgenoten. Charlotte probeerde in de 8 jaar (vanaf de periode dat haar psychische klachten begonnen) voor het protest 21 keer een einde aan haar leven te maken. Structurele hulp bleef uit.

Inmiddels is de situatie voor haar veranderd. Acht maanden geleden startte na jaren wachten eindelijk haar behandeling. Omdat er weinig klinieken zijn die therapie voor haar diagnose aanbieden, vindt het plaats in Zwolle. Tegelijkertijd zit ze opgenomen in een instelling in haar woonplaats Amsterdam en verzorgen zij de crisishulp als ze dat nodig heeft. “Het is een rare situatie, want bijna niemand anders in Nederland heeft zo’n constructie. Vaak worden mensen zoals ik niet behandeld. Dan zeggen ze bij zo’n kliniek: ‘Waarschijnlijk word je suïcidaal en wij hebben dan niet een plek om je op te nemen’. Maar op deze manier kan het bij mij dus wel.”

Complex

Ze volgt een complexe behandeling die jaren kan duren. Charlotte ziet, en ervaarde zelf, dat juist de mensen met de zwaarste problematiek het langst moeten wachten op structurele zorg. “In de ggz is het: hoe groter de kans dat je doodgaat, hoe groter de kans dat ze de behandeling stoppen. Ze zeggen echt: ‘Je wordt nu te suïcidaal en dan wordt het te risicovol om jou te behandelen. Je moet eerst stabiliseren.’ Maar hoe moet je stabiliseren als je geen behandeling krijgt? In die situatie heb ik jaren gezeten, dan word je echt wanhopig.”

Mensen die complexe zorg nodig hebben zijn niet aantrekkelijk om te behandelen voor klinieken, legt Charlotte uit. Ze bieden zorg aan die gericht is op het behandelen van één specifieke diagnose. “Dat soort behandelingen heb ik ook gehad. Maar die behandelingen pakten niet de kern aan, maar één onderdeel. Ik had meer nodig: opnames, crisiszorg en vaak bellen. De zorg die ik vraag is duurder dan dat ze van een verzekeraar krijgen. Mensen zoals ik willen ze dan liever niet, omdat ik niet in een van hun pakketten pas.”

Niet veel veranderd

Staatssecretaris Blokhuis (VWS) stemde tijdens een gesprek in met alle suggesties die Charlotte deed om de situatie in de ggz te verbeteren. Blokhuis heeft naar aanleiding van haar actie aangekondigd om complexe gevallen beter te behandelen. Maar veel is er na anderhalf jaar nog niet veranderd. Nog steeds melden zich veel mensen bij ons die door hun complexiteit niet geholpen worden.

Charlotte heeft nu wel de hulp die ze nodig heeft, maar ze wil dat ook andere complexe patiënten beter begeleid worden totdat er een geschikte behandeling wordt gevonden. “De constructie die ik nu heb is heel goed. Een patiënt moet aan een behandelaar worden gekoppeld die blijft totdat er een geschikte behandeling wordt gevonden. Dat is bij mij gebeurd en zo’n individuele constructie zou voor iedereen mogelijk moeten zijn. Het werkt nu heel goed en ik heb in 8 maanden meer vooruitgang gemaakt dan in 8 jaar.”

Nu worden patiënten nog te vaak teruggestuurd naar hun huisarts als ze worden afgewezen voor een behandeling en kunnen ze weer opnieuw beginnen met hun zoektocht naar zorg. “Mijn behandelaar heeft gewoon gezegd: ‘We blijven bij je totdat je iets hebt gevonden.’ Dat gaf mij ook de kracht om voor mijn recht te staan. Als je dat eenmaal hebt dan sta je niet meer alleen.”

Uitzending

We bellen met Charlotte Bouwman in onze uitzending over hokjesdenken in de psychiatrie. Kijk maandag om 22.15 uur naar NPO2.

Denk jij aan zelfdoding? Of ken jij iemand die aan zelfdoding denkt? Hulp zoeken werkt echt. Start een anonieme chat op www.113.nl (113 Zelfmoordpreventie) of bel 0800-0113.