Er is te weinig controle op natuurtoetsen. Die rapporten zijn nodig om bijvoorbeeld een mountainbikeroute aan te leggen of een bestaand huis te isoleren. Maar slechte rapporten kunnen er nu doorheen glippen. De branchevereniging voor ecologen wil daarom dat de overheid strenger gaat controleren.
Natuurtoetsen zijn van groot belang geworden in Nederland. Een toets bepaalt of een activiteit schade toebrengt aan de natuur, en daarmee of een project kan doorgaan. Het gaat dan om huizenbouw of bijvoorbeeld een festival.
Maar de toetsen zijn soms onvolledig, soms geschreven naar de wens van de opdrachtgever en bevatten soms zoveel fouten dat de rechter het rapport verwerpt als tegenstanders van een project een rechtszaak beginnen.
De overheid controleert lang niet alle rapporten en daarom komen niet alle fouten aan het licht. De brancheorganisatie Netwerk Groene Bureau's (NGB) stelt voor dat de overheid een overzicht moeten gaan krijgen van alle rapporten die uitkomen en deze met steekproeven controleren.
Shoppen voor het juiste rapport
Zelfs burgers hebben tegenwoordig soms een natuurtoets nodig, bijvoorbeeld voor het isoleren van hun huis. Een ecoloog kijkt dan of beschermde dieren, zoals vleermuizen, last kunnen krijgen van het project. Alleen als de ecoloog geen problemen verwacht, komt er een rapport dat stelt dat de klus zonder verdere maatregelen kan doorgaan.
Omdat er veel van de uitkomst afhangt, én omdat de opdrachtgever betaalt, zeggen ecologen soms druk te voelen om te schrijven wat de opdrachtgever graag hoort. Wie dat niet doet, verliest dan een opdracht.
"Het lijkt erop dat je kunt shoppen", zegt ecoloog Erwin van Maanen in de uitzending van Pointer. Hij maakte persoonlijk mee dat een opdrachtgever niet zat te wachten op zijn rapport en het ging proberen bij de volgende.
Natuurorganisaties klagen al langer over foute natuurtoetsen. Ook burgers zien soms met verbazing dat een bouwproject doorgaat terwijl dit volgens natuurregels niet zou mogen. Zij kunnen er alleen niet makkelijk tegenin gaan, omdat ze geen tegenrapport hebben.
De brancheorganisatie NGB zegt te werken aan een keurmerk voor de sector. De steekproeven moeten vooral worden gehouden onder positieve rapporten, aldus de organisatie. Dat zijn natuurtoetsen waarin staat dat een project zonder vervolgonderzoek kan doorgaan. Juist dan heb je volgens het NGB risico op onopgemerkte fouten.
"Dat zou een taak zijn voor de overheid", zegt NGB-bestuurslid Marije Langstraat over de controles. Het ministerie van Landbouw, natuur en voedselkwaliteit zegt hierover in gesprek te zijn met de vereniging. Wanneer er controles zouden komen is nog niet bekend.
Op dit moment is ecoloog geen beschermd beroep. In principe kan daardoor iedereen na een cursus van enkele dagen een natuurrapport schrijven.
Bekijk hieronder de uitzending over dit onderwerp van 24 september:
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?
Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.
