Het is nog donker in de straten van Schiedam. Geel licht kruipt tussen de gekreukelde gordijnen van een klein woonkamerraam naar buiten. In de vensterbank ligt een speelgoedauto op zijn kant. Binnen klinkt rumoer. De familie Groeneweg is wakker.

Natanael van zeven loopt met een wit broodje druk heen en weer door de kamer. "Pas maar op, anders zit straks overal pindakaas aan de muur!", roept moeder Anna. Natanaels oudere broer Ray Senna zit op een paarse poef voor een bijzettafel zijn ontbijtgranen te eten.

Anna opent de koelkast bij de televisie en spit door kant-en-klare lunches, op zoek naar een broodje of salade die ze haar zoon kan meegeven. Iets dat vandaag op moet, omdat het anders te ver over de houdbaarheidsdatum is. Ze koopt altijd veel in en heeft een grote voorraad eten in haar koelkasten. Dat is betaalbaarder. Anna vindt broodjes die vandaag op moeten en stopt ze in de tas van Ray Senna.

Eindjes aan elkaar knopen

Het is druk bij Anna thuis. Ze woont samen met haar man en twee zoons in een huis van veertig vierkante meter. De keuken loopt over in een kamer waar drie koelkasten, een tafeltje, televisie, twee poefen en een kinderbedje staan.

Anna brengt veel tijd door thuis om voor haar zoons te zorgen. Natanael, de jongste, heeft een verstandelijke beperking, een zware vorm van autisme en een eetstoornis die daarmee gepaard gaat. Ray Senna is vanwege lastig gedrag geschorst van school en krijgt nu vier dagen per week thuis les. Anna zorgt met liefde voor haar zoons, maar heeft het er druk mee. Ze werkt daarnaast een aantal uur per week als zelfstandig autismecoach. Voor een baas werken lukt niet met twee hulp-intensieve kinderen.

Twee jaar geleden kregen Anna en haar gezin er een extra uitdaging bij. In korte tijd gingen ze van een bovenmodaal inkomen, naar net boven het minimum. Anna’s man kreeg een andere baan en Anna kon zelf minder werken. Hoe houdt ze het hoofd boven water?

Open armen

Terwijl veel mensen in een soortgelijke situatie zich stilhouden uit schaamte, laat Anna van zich horen. Ze vertelt er open over, zelfs op tv. Ze was te zien in het programma Even Tot Hier. Daar vertelde ze hoe ze 30 euro per maand te veel verdient om in aanmerking te komen voor de energietoeslag. Als ze een paar straten verderop had gewoond, in de naastliggende gemeente, had ze de toeslag wel gekregen.

Haar man heeft er moeite mee dat Anna zo open is. Na de uitzending van Even Tot Hier deed iemand uit de buurt een envelop met 50 euro door de brievenbus. Dat raakte hem. 'We zijn niet zielig!' waren zijn woorden. Dat is ook zo, vindt Anna, maar het is mooi van mensen dat ze willen helpen. Hulp is niet iets waarvoor je je hoeft te schamen. Iedereen had immers in een situatie als die van hen kunnen belanden.

Salade of saucijs

Het is inmiddels rustig in huis. De jongens zijn vandaag allebei naar school en haar man is naar het werk. Anna zit met haar telefoon in de hand op de bank. Het kleedje met panterprint waarop ze zit, kreukelt. Op haar telefoon staat de Too Good To Go-app open. Elke dag staan daar aanbiedingen in van winkels die boxen samenstellen met eten dat bijna over de houdbaarheidsdatum is. Voor een klein bedrag kun je zo’n box ophalen. Maar dan moet je er wel snel bij zijn. Het is de laatste maanden druk geworden op de app. Toen Anna er twee jaar geleden voor het eerst dingen op kocht, bleven boxen vaak lang staan. Toen kon ze aan het eind van de dag, wanneer ze even tijd had, inloggen en kijken wat ze wilde hebben. Nu zit ze op het moment dat de boxen online komen, gewapend met telefoon in de hand, klaar. Ze bestelt direct, anders zijn ze weg.

Niet veel later loopt ze met een overvolle boodschappentas de kamer in. Ze heeft de maaltijdbox opgehaald en vond in de supermarkt nog wat dingen in de aanbieding; goed te gebruiken voor het avondeten. Anna weigert de volledige prijs te betalen. Daar is eten simpelweg te duur voor. Ze baalt ervan dat ze daardoor niet meer kan kopen wat ze echt wil hebben.

Door de hoge prijzen is het een stuk lastiger geworden om gezond te eten. Anna is afhankelijk van aanbiedingen en de Too Good To Go-boxen, maar de inhoud daarvan verschilt sterk. Soms komt ze thuis met maaltijdsalades, soms met saucijzenbroodjes en donuts. Maar die laatste twee zijn ook belangrijk, vindt ze. Een keer per week heeft ze met Ray Senna een ‘smikkellunch’. Dan eten ze iets lekkers, zoals een saucijzenbroodje, en dan geeft Anna al haar aandacht aan haar oudste zoon. Een belangrijk verwenmoment, vindt Anna, omdat ze vaak druk is met zorgen voor Natanael.

Natanael en Ray Senna zijn inmiddels thuis van school en zitten met hun telefoons in de hand op de bank. Anna staat in de keuken te frituren. Natanael eet ’s avonds alleen patat en frikandellen. Hij heeft moeite met eten waar stukjes in zitten. Anna is blij dat ze íets gevonden heeft wat hij eet. Terwijl ze de frituur in de gaten houdt, roert ze in de pan op het vuur waar het eten voor haar en Ray Senna in zit: nasi. In de pan ernaast bakt ze nasi voor haar man. Zonder groente, daar houdt hij niet van.

Niet veel later zitten ze met zijn allen in de zithoek. Ouders op de bank, zoons op de poefen. Allemaal met een eigen bord met andere maaltijd op schoot, maar wel als gezin bij elkaar. Zo hoort het, gezellig samen eten.

Wat de toekomst brengt

Anna is veel tijd kwijt aan het kopen, klaarmaken en denken over eten dat geschikt is voor haar zoons én dat betaalbaar is. Ze is vindingrijk en ondertussen volledig ingespeeld op haar kleinere beurs. De drie koelkasten in haar woonkamer bewaren de grote hoeveelheid eten die ze voor een kleine prijs in de Too Good To Go-boxen krijgt. Zo lukt het haar altijd voldoende eten op tafel te zetten. Ze houdt zelfs af en toe iets over. Dan bestelt ze pizza. Daar maakt ze de jongens blij mee.

Wat de toekomst brengt, weet Anna niet. Ze kijkt met zorg naar de prijzen die blijven stijgen, maar vertrouwt ook op zichzelf en haar gezin. Als anderen naar haar situatie vragen, antwoordt ze altijd met opgeheven hoofd. "We redden het. Net weliswaar, maar we redden het. Ik ben er trots op dat het ons lukt."

Zacht maanlicht vindt zijn weg door de gordijnen van het huisje in Schiedam. De speelgoedauto in de vensterbank is op zijn wielen gezet en binnen is het stil. De dag zit erop.



Dit verhaal is geschreven door Yara Meilink, student bij de Hogeschool Windesheim.