Een vriendelijk incassobureau, kan dat? Als je de vele reacties in de mailbox van De Monitor moet geloven zou je zeggen van niet. Tipgevers in het onderzoek Schulden zien de incassokosten vaak snel oplopen, raken het spoor bijster vanwege een doorverkochte schuld of voelen zich onheus bejegend door degene die het geld komt innen. Vijf jaar geleden besloot Jaime Jorba Bos dat het anders kan én moet.
Samen met zakenpartner Jeroen van Amerongen begon Jorba Bos daarom een ‘sociaal incassobureau zonder winstoogmerk’. ‘De manier waarop de incasso-industrie nu werkt, met de perverse verdienmodellen, zorgt jaarlijks voor meer dan een miljard aan nieuwe schulden. Dat stoort mij,’ vertelt Jorba Bos. ‘Ik werkte zelf een aantal jaar bij een incassobureau toen het mij begon te dagen en ik mij afvroeg: ‘Waarom doen we dit?’ Waarom gaat het hier altijd over de schuldeiser, contracten en ICT-systemen? En nooit over de mensen bij wie we het geld innen?’ Dat is namelijk wel de persoon die uiteindelijk voor het grootste deel van de inkomsten van dit bedrijf zorgt.’
Voorkom de deurwaarder
Kijken naar de mens achter de schulden en zorgen dat je wanbetalers weer op de been helpt wordt dan ook het devies van Faircasso, de sociale onderneming van Jaime Jorba Bos. Hij is ervan overtuigd dat je bij het innen van schulden met een vriendelijke aanpak verder komt dan met de harde lijn. ‘Het belangrijkste is dat je in contact komt én blijft met mensen met geldproblemen. Dat proberen wij te doen door op huisbezoek te gaan, het gesprek aan te gaan en een luisterend oor te bieden. En als het nodig is zorgen we ook dat ze worden begeleid naar de schuldhulpverlening.’
Hij legt uit dat er bij Faircasso alles aan gedaan wordt om te voorkomen dat de deurwaarder moet worden ingeschakeld. ‘Dan gaat een rekening van 500 euro al snel naar de 2000. Het wordt dan voor iemand met geldproblemen helemaal lastig om te betalen en daar is niemand bij gebaat. Ook de schuldeiser niet, die moet veel langer op zijn geld wachten.’
Na 5 jaar ziet Jorba Bos dat deze aanpak ook zijn vruchten afwerpt. ‘Tegen alle verwachtingen in is het percentage dat we innen hoog. Soms juist hoger dan van bepaalde commerciële incassobureaus. Dat komt ook juist door die persoonlijke aanpak,’ zo stelt hij vast. ‘Mensen met schulden durven als wij bellen de telefoon wel op te pakken, omdat ze weten: ‘Met hen valt te praten.’ Jorba Bos geeft het voorbeeld van iemand die een maand niet betaalt. ‘Bij veel andere incassobureaus vervalt dan je regeling en krijg je weer dreigbrieven.’
En zo werkt het volgens Jorba Bos bij Faircasso niet. ‘In goed overleg kan het een keer voorkomen dat je een maand niet kan betalen. Vaak blijkt er namelijk een heel verhaal achter het missen van zo’n betaling te zitten. Daar kom je alleen maar achter als je het totale plaatje bekijkt. Dan hebben wanbetalers bijvoorbeeld ingestemd met een veel te hoog maandbedrag en lopen er nog negen andere betalingsregelingen. En dan moet je creatief meedenken.’
Ander verdienmodel
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: vriendelijk innen, persoonlijke aanpak en goede resultaten. En dat alles zonder winstoogmerk. Hoe zit dat? Faircasso bestaat uit twee delen, een B.V. en een stichting. Van het bij wanbetalers geinde geld krijgen ze een percentage en door de schuldeiser wordt een zogenoemde behandelingsvergoeding betaald. Dit ‘kwade geld’, zoals Jorba Bos het noemt, gaat naar de stichting en wordt gebruikt om schuldenaren begeleiding te bieden en om huisbezoeken af te leggen. Andere winst, bijvoorbeeld uit trainingen die gegeven worden over sociaal incasseren, gaat naar de B.V.
Volgens Jorba Bos is dit een veel socialere aanpak dan de huidige verdienmodellen binnen de branche. ‘Onze ‘winst’ wordt ingezet om de mensen met schulden verder te helpen. Ik vind het namelijk op zijn zachts gezegd nogal ongepast als je winst maakt op schulden die vervolgens ten gunste komt van de directeur, eigenaar of aandeelhouders,’ zo betoogt hij. ‘Reguliere incassobureaus betalen vaak ook geld aan schuldeisers – zogenoemde kickback-fees – om opdrachten binnen te slepen. Of werken op een ‘no cure no pay’ basis. Wij vragen juist aan die schuldeisers om óns te betalen. Ik vind dat niet meer dan terecht: als jij sociaal wilt incasseren, dan moet je daar als bedrijf ook aan meebetalen. Waarom zouden we die kosten allemaal bij de wanbetaler leggen? Bovendien houdt het de relatie tussen het bedrijf of organisatie met de klant goed. En dat is ook veel waard.’
Brief Minister voor Rechtsbescherming
In een brief aan de Tweede Kamer kondigde Minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker onder andere de volgende maatregelen aan om misstanden in de incassomarkt effectiever te bestrijden (februari 2019)
- Het opzetten en inrichten van een incassoregister.
- Het opstellen van eisen waaraan incassobureaus en opkopers van vorderingen moeten voldoen willen ze actief kunnen worden in de incassomarkt.
- Het opzetten van een systeem van toezicht en handhaving bij het niet-naleven van de wettelijke vereisten.
- Het tegengaan van negatieve aspecten van verkoop van vorderingen.
- Het ongewenste verdienmodel bij de cumulatie van termijnvorderingen tegengaan.
- Korte termijn maatregelen om vooruitlopend op wetgevende maatregelen misstanden aan te pakken.
‘Minimale stappen’
Uiteindelijke doel van sociaal ondernemer Jorba Bos is om verandering te brengen in de incassomarkt. Tot op heden vindt hij de door de branche en de politiek gezette stappen echter nog ‘minimaal’. ‘Natuurlijk zijn er dingen gedaan de afgelopen jaren, zoals grenzen stellen aan de hoogte van de incassokosten. Maar er verandert wat mij betreft te weinig zolang het huidige verdienmodel blijft bestaan en mensen geld opleveren zolang ze in de schulden blijven,’ stelt Jorba Bos. ‘We gaan in dit systeem veel te veel uit van de bescherming van de schuldeisers tegen notoire wanbetalers. Maar dat is een kleine groep, bij 99 procent van de wanbetalers speelt geen kwade opzet maar dommigheid of pech. Ik zou zeggen: draai het eens om en ga veel meer uit van de goede wil.’
