Van het kastje naar de muur, als er al een kastje is. Bewoners in het aardbevingsgebied hebben afgelopen half jaar nog veel vaker aan de bel getrokken over een stroeve overheid. Alleen al in de eerste helft van dit jaar was het aantal klachten fors hoger dan in heel 2021.

Dat staat in een rapport dat de Nationale Ombudsman dinsdagochtend publiceert. De bewoners hebben schade door gaswinning, maar horen maar niets over de afwikkeling daarvan of krijgen een nietszeggend antwoord. “U moet wachten tot u een brief krijgt”, geeft de Ombudsman als voorbeeld. Wanneer deze brief dan komt is niet bekend.

Instorten

Teleurstellend, zegt de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen in een toelichting. Al begin dit jaar verzuchtte hij bij Pointer over de manier waarop de overheid omgaat met gedupeerden in het aardbevingsgebied. De overheid beloofde voortvarend aan de slag te gaan met het herstellen van beschadigde huizen, maar in de praktijk schiet het niet op met de uitvoering. Veel bewoners zitten daardoor al jaren in angst voor instortingsgevaar.

“Dit is niet meer uitlegbaar aan alle mensen die al jaren in de zorgen leven,” schrijft hij. Hij pleit in het rapport ‘“beloftes maken schuld’” ervoor dat alle bestuurders gaan samenwerken, beloftes nakomen en een einde maken aan de slepende situatie voor burgers.

Klachten

De Ombudsman, het loket waar burgers terecht kunnen als ze zich geplet voelen door de overheid, nam begin dit jaar de taken over van de Onafhankelijke Raadsman. In de maanden van januari tot en met juli kreeg de organisatie 386 klachten, dat is ruim 50 procent meer dan de organisaties ontvingen over heel 2021.

De meeste klachten gaan over communicatie. Bewoners zeggen dat ze maar niet horen wanneer hun huis zal worden versterkt. Of dat ze in een bepaalde periode informatie krijgen, en dat die vervolgens niet komt.

“Na driekwart jaar nam ik contact op”, schrijft een bewoner over een slepende zaak. De contactpersoon bleek vervolgens niet meer werkzaam en de opvolger met vakantie. Iets waar je dan als bewoner maar achter moet komen. “Na drie weken heb ik opnieuw gebeld. Er wordt aan mij een nieuwe bewonersbegeleider toegewezen. Wie dat is, is nog niet bekend, ik word gebeld zodra dit bekend is.”

Actie

Volgens de Ombudsman gaat niet alleen de communicatie mis. Zo ligt de schadeafhandeling nu bij het onafhankelijk ingerichte IMG, de organisatie die moet bepalen of en hoe huizen worden hersteld. Dat is gedaan om meer neutraliteit te krijgen. Want eerder oordeelde energiemaatschappij NAM over de het lot van bewoners, wat gevoelig lag omdat de NAM ook de betalende partij is.

Maar volgens bewoners werkt het IMG te formeel en weinig flexibel. De ombudsman stelt dat betrokken organisaties daarnaast veel te vaak de gevolgen van administratie- of uitvoeringsfouten neerleggen bij bewoners.

Er is ook goed nieuws. De afhandeling van kleine schades gaat nu relatief snel, stelt het rapport. Van Zutphen: “Het is een begin, maar niet meer dan dat.” Vooral gaat het volgens hem mis door de verwachtingen die steeds worden geschept. “De boodschappen van de overheid over de aanpak van de gevolgen van de gaswinning zijn steeds holler gaan klinken."

Belofte

De Nationale Ombudsman zelf kan geen beleid afdwingen, alleen problemen signaleren en overheden verzoeken de problemen aan te pakken. Van Zutphen roept daarom politici op in actie te komen én realistisch te zijn. “Niemand zit te wachten op beloftes die in de praktijk niet waargemaakt kunnen worden. Er is veel beloofd. Nu is het tijd voor actie. De burger kan niet langer wachten."