‘Er zijn momenten dat ik als een kleine jongen in een hoekje zou willen gaan huilen,’ verzucht Cor Bal, inwoner van een sociale huurwoning die op de slooplijst staat. ‘Ik wil best een beetje meer gaan betalen, maar veel meer huur red ik gewoon niet. Waarom wordt er niet meer rekening gehouden met ons?’

345 minder sociale huurwoningen

Al 48 jaar woont hij in de Wielewaal. Met plezier, zo vertelt hij tijdens de koffie in het buurthuis. Hij zag er zijn negen kinderen groot worden. Ondanks dat zijn woning wat aan de grote kant is nu zijn kroost is uitgevlogen, willen hij en zijn vrouw allerminst weg uit deze Rotterdamse volkswijk. Maar zijn huis staat de sloopkogel te wachten, net als de andere 545 woningen in de wijk.



De ruim opgezette wijk in Rotterdam Charlois, werd na de Tweede Wereldoorlog gebouwd om de woningnood indertijd te verminderen. De huizen zijn na 70 jaar aan vervanging toe. Daar is vrijwel iedereen het over eens. Dus kwamen er plannen voor nieuwbouwwoningen op tafel.

Zo plande Woningbouwvereniging Woonstad samen met projectontwikkelaar BPD, het voormalig Bouwfonds, om zo'n 800 nieuwbouwwoningen neer te zetten in de Wielewaal (dat is inclusief de aangrenzende nieuwbouwwijk Wielewaal-Oost), waarvan 200 sociale huurwoningen.

Opvallend is dat er in de nieuwbouwplannen 345 minder sociale huurwoningen gepland staan dan in de huidige situatie. In het plan wordt de wijk anders ingedeeld, de riolering aangepakt. Naast de sociale huurwoningen, komen er huurwoningen voor de vrije sector en koopwoningen.

‘Geen inspraak’

‘We zijn wel geïnformeerd over de nieuwbouwplannen’, zegt Wil de Ben, voorzitter van de bewonersorganisatie de Wielewaal die zich tegen deze nieuwbouwplannen verzet. ‘Maar dat is iets anders dan inspraak hebben. Dat hadden we niet.’

De herstructeringsplannen van de Wielewaal passen in het woonbeleid van Rotterdam, legt Woonstad uit. Rotterdam wil de komende jaren meer ruimte geven aan woningen voor midden- en hogere inkomens, zo staat in de Woonvisie van de gemeente. De havenstad wil tegemoetkomen aan de toenemende woningvraag van huishoudens met een modaal of hoger inkomen en inzetten op meer gemengde wijken.

Tegen VINEX-plannen

‘Mijn woning is al gesloopt,’ vertelt bewoonster Henny Hoogkamer. De blonde Rotterdamse neemt een slok van haar koffie en vertelt hoe ze als alleenstaande moeder haar dochter grootbracht in de lommerrijke wijk. Ze heeft nu een tijdelijke woning, een zogenaamde tussenwoning, aangewezen gekregen in de buurt. ‘Ik heb een tijdelijk contract, want ook dit huis wordt straks gesloopt. Maar als de huur straks met bijvoorbeeld 200 euro per maand verhoogt, kan ik een woning in deze wijk niet betalen. Ik wil hier niet weg, maar ik kan ook niet blijven. Waar moet ik naartoe?’

‘We zijn niet tegen de sloop,’ redeneert een andere buurtbewoner Vincenzo Brackx. ‘Ik had de schimmel op de muren staan. Mijn huis tocht, het is slecht geïsoleerd en veel huizen in de wijk zijn verzakt. Niemand is hier tegen nieuwbouw. Maar het moet wel betaalbaar blijven, anders kunnen we hier niet blijven wonen.’

Terugkeergarantie

Woonstad heeft de bewoners een terugkeergarantie gegeven. Iedereen die dat wil mag terugkeren naar de nieuwbouw in de wijk. Maar omdat de huurprijzen stijgen, kan niet iedereen terugkeren beredeneren de bewoners. En er komen minder sociale huurwoningen terug.

Mede daarom sloegen een aantal wijkbewoners de handen ineen en richtten een eigen wooncoöperatie op: de Unie van en voor de Wielewaalers. Aangezien de bewoners weinig heil zagen in de bestaande nieuwbouwplannen, ontstond het idee om zelf een plan neer te leggen voor de wijk.

Het idee is om woningen te bouwen voor lage en middeninkomens, met huurprijzen tussen de 525 euro en 1275 euro, zo vermeldt de brochure van de Unie. ‘Dit zijn huurwoningen voor de wijkagent, de verpleger en de schooljuf. En met deze huurprijzen kunnen wij hier blijven wonen. Omdat de coöperatie geen overhead en organisatiekosten heeft, kunnen de huren relatief laag blijven’, legt Wil de Ben uit, die aan het hoofd staat van zowel de bewonersvereniging als de wooncoöperatie. Het plan is volgens hem financieel haalbaar, kosten voor de ondergrondse infrastructuur zijn voor de gemeente.

‘Teleurstellend’

Toch oordeelde de rechter onlangs dat de plannen van de bewoners niet door kunnen gaan. De bewoners wilden namelijk een beroep doen op de Woningwet uit 2015, waarin staat dat huurwoningen van de woningbouwcorporatie bij verkoop eerst aangeboden worden aan de bewoners. Een kans om op deze manier de plannen van de wooncoöperatie te realiseren, dachten de betrokken bewoners. De rechtbank oordeelde anders. Aangezien de aanbiedingsplicht van de Woningwet enkel geldt als woningen worden verkocht, en dus niet bij grondverkoop zoals hier het geval is, hebben Woonstad en de gemeente Rotterdam niet onrechtmatig gehandeld.

‘De uitspraak is teleurstellend’, vindt De Ben. ‘Het is een vrijbrief voor corporaties om woningen te slopen en te vervangen door duurdere woningen. Maar we geven niet op, we gaan in cassatie.’

Reactie Woonstad

‘Het is mooi dat de bewoners de handen ineen slaan, maar ze maken een rekenfout’, reageert een woordvoerder van Woonstad telefonisch op het plan van de coöperatie. ‘Het vervangen van de ondergrondse infrastructuur (leidingen, riolering, etc, red.) is niet meegerekend. Daarmee klopt de financiële onderbouwing niet. Dus is het plan financieel niet haalbaar.’



Woonstad geeft aan de emoties te begrijpen van de bewoners. ‘Mensen die moeten verhuizen weten wat ze kwijtraken, maar ze weten niet altijd goed wat ze ervoor terugkrijgen.’

Wel weerlegt de woordvoerder dat de bewoners geen inspraak hebben gehad in hun nieuwbouwplannen. ‘In 2010 zijn de gemeente Rotterdam, Woonstad en de bewoners van de Wielewaal met elkaar in gesprek geraakt over de sloop. Daarna is er een uitvoerig participatie- en inspraakproces geweest met iedereen. In 2011 is er een convenant afgesloten tussen Woonstad, de deelgemeente, de vertegenwoordigers van de huurdersorganisatie en bewoners van de Wielewaal. Hierin staat dat mensen met een vast contract kunnen terugkeren in de Wielewaal. Als er meer dan 200 huishoudens willen terugkomen, garanderen we dat er meer sociale huurwoningen komen.’ Wel beaamt hij dat de prijzen van de sociale woningen omhoog zullen gaan.