Niet alleen bij Chemours in Dordrecht maar ook op andere plaatsen in Nederland is zoveel PFAS in het zwemwater gevonden, dat het niet meer veilig is daar te zwemmen. Dat bevestigen de betrokken provincies aan Pointer. Tot nu toe is voor vijf officiële zwemlocaties in Zuid-Holland en in Gelderland een negatief zwemadvies uitgevaardigd. In Rotterdam is in de buurt van een zwemlocatie ook water in sloten bij een moestuinencomplex vervuild.
Normaal gesproken wordt op officiële zwemlocaties alleen op de ‘poep-bacteriën’ enterococcen- en e-coli gemeten en wordt er gekeken naar blauwalg. Chemische verontreiniging telt wettelijk niet mee voor de vraag of ergens gezwommen kan worden.
Maar dit jaar hebben provincies en waterschappen besloten om ook naar PFAS te kijken op een groot aantal locaties. Aanleiding daarvoor zijn onder meer berichten van Pointer vorig jaar, beaamt woordvoerder Meije Gildemacher van het Interprovinciaal Overleg, het samenwerkingsverband van provincies. Pointer onthulde toen dat er erg veel PFAS was gemeten in de Merwelanden, een zwemplas onder de rook van PFAS-bedrijf Chemours in Dordrecht.
PFAS in natuurwater
PFAS is een verzamelnaam van chemicaliën die niet vergaan in het milieu en zich ophopen in het menselijk lichaam. Ze verzwakken het immuunsysteem en worden in verband gebracht met verschillende soorten kanker.
Het RIVM ontwikkelde eerder dit jaar een methode om te berekenen of het wat betreft PFAS nog gezond is om in natuurwater te zwemmen. Daarbij telt de RIVM verschillende soorten PFAS bij elkaar op naar rato van giftigheid. De uitkomst wordt weergegeven in PFOA-equivalenten: PEQ. De nieuwe norm die het RIVM voorstelt is maximaal 280 nanogram PEQ per liter voor zwemplassen. Voor zwembaden is de norm strenger, omdat het instituut aanneemt dat mensen daar vaker zwemmen.
Niet alleen zwemplas Rotterdam
In Zuid-Holland geldt naast Merwelanden in Dordrecht een negatief zwemadvies voor de plassen Vrijenburgbos in Barendrecht en Kralinger Esch in Rotterdam. Op die laatste locatie wordt de nieuwe zwemwater-norm negen keer overschreden.
De verontreiniging in de wijk De Esch gaat bovendien verder dan alleen de zwemplas. Ook in omliggende sloten zijn verhoogde gehalten PFAS gemeten, zegt een woordvoerder van de provincie Zuid-Holland. In de wijk ligt een volkstuinencomplex. De GGD Rotterdam raadt bewoners en gebruikers van de moestuinen aan om geen water uit de sloot te halen om de tuinen te besproeien.
Het is vooralsnog een raadsel hoe de wijk zo ernstig verontreinigd is geraakt met PFAS. Nader onderzoek wordt door de gemeente gedaan, meldt de provincie- woordvoerder.
Mogelijk is de oorzaak van de vervuiling in de plas Vrijenburgbos in Barendrecht dat daar ooit geblust is met PFAS-houdend blusschuim.
Hoogste meting Gelderland
De hoogste concentratie tot nu toe dit jaar werd gemeten in de zwemplas van vakantiepark De Betteld in Zelhem, Gelderland. Daar werd 4530 nanogram per liter PEQ geconstateerd. Daarmee wordt de nieuwe RIVM-norm zestien keer overschreden. De provincie heeft de plas gesloten, laat het vakantiepark aan klanten weten op de website: “Het is nog niet duidelijk wat de consequenties voor de toekomst zullen zijn. Wel dat dit verbod in ieder geval voor komende zomer van kracht zal blijven.” Een woordvoerder van de provincie Gelderland noemt de vondst van PFAS “een verrassing”.
Ook zwemplas Het Blauwe Meer in Dinxperlo bevat te veel PFAS en is gesloten. Onderzoek naar de vraag wie de verontreiniging heeft veroorzaakt, loopt nog.
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?
Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.
