De beroepsgroep stelt in het nieuwe reglement dat tenminste één van de wensouders genetisch verwant is aan de embryo. In plaats van allebei de wensouders, zoals sinds de jaren negentig de norm was. In theorie komen door deze wijziging ook homoparen in aanmerking voor IVF-draagmoederschap. En dat is voor Isala in Zwolle reden om de behandeling te overwegen. Oók of misschien wel júist voor homoparen, omdat zij tot nu toe in Nederland niet terecht kunnen. ‘Ons uitgangspunt is dat we geen onderscheid maken. Niet in geslacht, burgerlijke staat of seksuele geaardheid. Iedereen moet op dezelfde manier behandeld worden. Ook als het gaat om de vervulling van de kinderwens. Dus als wij draagmoederschap zouden gaan aanbieden, dan is dat voor iedereen.’

Het wordt steeds complexer

Medisch-technisch ziet Curfs geen enkel bezwaar. ‘Het gaat over een IVF-traject. En dat zal bij homoparen niet heel anders verlopen dan bij heteroparen. En of een kind nou opgevoed wordt door een man en een vrouw, twee vrouwen, een vrouw alleen of twee mannen, dat doet ook niet ter zake. Ik denk dat daar inmiddels wel genoeg aanwijzingen voor zijn.’ Maar juridisch ziet Curfs nog wel wat haken en ogen. ‘We kennen nu al situaties van meerouderschap waarbij drie mensen betrokken zijn. Of zelfs vier. Het wordt steeds complexer. En daar is juridisch dan nog niet heel veel voor geregeld. De vrouw die het kind baart is juridisch de moeder en haar echtgenoot of partner is de juridisch vader en dat is het.’

Ethische discussie

Hoe het dan wel geregeld moet worden weet Curfs niet. ‘Ik ben geen jurist. Ik heb verstand van zaadcellen, eicellen en embryo’s. Maar ik zou hier wel graag een wat grotere discussie over willen voeren. Hoe je dit juridisch voor het kind het beste kunt regelen. En wat dan de voor- en nadelen zijn. Want moet je het een draagmoeder aandoen om het kind af te staan op het moment dat zij dat zelf eigenlijk niet meer wil? Zij heeft het kind wel negen maanden gedragen en gevoeld, en kon vooraf misschien onvoldoende overzien wat het betekent om het kindje te moeten afstaan.’

Kliniek in negatief daglicht

Als het in Zwolle zover is wil Curfs zich laten adviseren door VUmc, de enige kliniek die IVF bij draagmoeders uitvoert. ‘Zij hebben al jarenlang ervaring. Zij het onder strikte voorwaarden. Maar ik denk dat we in veel gevallen het wiel opnieuw moeten gaan uitvinden. Neem bijvoorbeeld de behandeling van homoparen.’ Dat vindt hij wel spannend. ‘Waar we natuurlijk niet op zitten te wachten is dat we als ziekenhuis in een negatief daglicht komen. Op het moment dat het kind bijvoorbeeld niet door de wensouders wordt geaccepteerd, of door de draagmoeder niet wordt afgestaan. Dat is echt wat geen enkele kliniek wil; dat het misgaat en dat jij daar dan aan hebt meegewerkt.’

Buitenland

Curfs benadrukt dat de wens om dit te regelen in Nederland groter is dan de angst voor negatieve publiciteit. ‘We weten precies wat er nu binnen onze eigen klinieken gebeurt. Maar wat er in het buitenland gebeurt daar hebben we geen flauw idee van. Een kinderwens is zo ontzettend groot. En of het nu in Nederland is of in het buitenland, in het grijze of in het zwarte circuit, mensen vinden hun weg wel.’ Wat hem betreft kun je het dan ook maar beter zo goed mogelijk regelen in eigen land. ‘Zodat we kunnen staan voor zorgvuldige, betrouwbare, veilige en effectieve zorg. Dan weet je in ieder geval zeker dat het goed geregeld is.’

Wie gaat dit betalen?

De financiering van de behandeling is een volgende hobbel. Het zorginstituut schrijft dat het op dit moment niet past binnen de vergoedingen vanuit de zorgverzekeringswet, vanwege het ontbreken van de medische indicatie. ‘Ja, dat is een punt. Ieder ziekenhuis moet er tegenwoordig voor zorgen dat de schoorsteen blijft roken. En een IVF-behandeling met een draagmoeder is vanwege de uitgebreide counseling complexe en daardoor kostbare zorg. Wij zullen daar in onze kliniek in ieder geval heel erg goed op moeten letten.’ En daarmee is een IVF-baby met een draagmoeder wellicht alleen maar voor rijke wensouders weggelegd. ‘Ja, en dat is een slechte zaak. We staan voor gelijkheid voor iedereen. En dan zou deze zorg ook voor iedereen toegankelijk moeten zijn.’

Kinderwens is diep biologisch verlangen

Maar daar ziet het nu niet naar uit. Volgens Curfs zal de behandeling snel bestempeld worden als “wensgeneeskunde”. ‘Waarbij de politiek en de publieke opinie zal accepteren dat het alleen maar voor de happy few is weggelegd.’ Hij vindt dat onterecht. ‘Ik denk dat het fors onderschat wordt wat voor enorme invloed een onvervulde kinderwens heeft op de psyche en het welbevinden van mensen. Een kinderwens is zo’n diep biologisch verlangen. Er wordt waanzinnig veel in stilte geleden als dat niet vervuld wordt. En ik denk dat verreweg de meeste mensen daar geen idee van hebben.’