In ons onderzoek naar Wilde Natuur in Nederland is zichtbaar dat beslissingen die zijn genomen over natuur soms leiden tot situaties waar van tevoren geen rekening mee is gehouden. Zo ook bij de bever. Het razendsnelle en slimme diertje was erg gewenst, maar zorgt inmiddels voor veel overlast.
Al 88 keer is het Waterschap Limburg uitgerukt om beverdammen af te breken in de Oostrumsebeek (gemeente Venray). Wanneer er eentje is afgebroken, bouwen de beestjes binnen no-time weer een nieuwe. Het was de bedoeling dat de bever zich weer zou gaan vestigen in Nederland, maar niet dáár. Want daar zorgen de dammen voor problemen met de waterstand bij aanliggende landbouwpercelen.
Ooit was de bever bijna uitgestorven in ons land. Toen de bever vijftien jaar geleden weer terugkwam, zijn daarom ook bevers uitgezet om de beverpopulatie extra te laten groeien. Ongeveer 500 bevers zouden in Limburg kunnen wonen, en ze konden zich vooral vestigen in de ‘kansrijke bevergebieden’, gebieden waar het dier goed kan leven en waar ze weinig overlast voor de mens zouden veroorzaken. Dat liep anders. Inmiddels zijn er ruim duizend bevers en zijn ze ruim vertegenwoordigd in de gebieden die niet bepaald gezien worden als ‘kansrijk’. Dat zorgt voor hinder.
De kokerjuffer versus de bever
Ook op andere plaatsen in Limburg spelen problemen met de bever. In bijvoorbeeld de Kingbeek, gelegen vlakbij Obbicht, zorgt de bouw van beverdammen ook voor problemen met het waterpeil. Dit verstoort de watertoevoer naar de kasteelvijver van een nabijgelegen kasteel, maar is óók nadelig voor voor het leefgebied van de Kokerjuffer, een zeer zeldzame mot die al eerder in het gebied woonde. Omdat dit de enige plek is waar het insect voorkomt binnen heel Nederland, België en de aanliggende Duitse deelgebieden, heeft de kokerjuffer voorrang op de bever. De gevestigde bevers moeten weg uit de beek.
‘Blijkbaar vinden we het insect belangrijker dan de bever’ vertelt Har Frenken ons, bestuurder bij het Waterschap Limburg, dat verantwoordelijk is voor het onderhoud van de Kingbeek. Hij legt uit dat veel natuur in Nederland een bestemming heeft gekregen voor de ontwikkeling van een bepaald soort natuur. Het deel bij de Kingbeek was gereserveerd voor de Kokerjuffer. ‘Toen kwam er een bever door de Maas zwemmen die dacht, he, een vrij plekje. Dat pik ik in’ vertelt Frenken. En dat was niet de bedoeling.
Afschieten
We hebben graag de controle over natuur, maar natuur laat zich niet leiden. De bever was gewenst, maar is nu té succesvol. ‘We hebben ons watersysteem zo goed gemaakt dat de bever zich hier erg goed voelt. Dat is eigenlijk een compliment aan het waterschap, maar nu zitten we er mooi mee.
De kosten om de overlast door de bever tegen te gaan zijn hoog. Zo is in 2016 ruim 47.000 euro uitgegeven om de aangerichte schade door de bever ongedaan te maken in alleen de bovenloop van de Kingbeek, omdat de bevers steeds terugkomen. Het is dweilen met de kraan open. Ter vergelijking: doorgaans zijn de kosten van de hele beek 1.500 euro per jaar. ‘In 2018 hebben we in totaal een dikke 700.000 euro aan kosten gehad door de bever,’ vertelt Frenken. Daarom is zowel bij de Oostrumsebeek als bij de Kingbeek besloten om het dier af te schieten.
Uitzending
Meer weten over de bever? Kijk naar onze uitzending over Wilde Natuur in Nederland. Zondag 10 februari 2019, 22.35 uur op NPO2.