De protesten tegen windturbines in Drenthe zijn stevig, zoals we eerder in ons onderzoek Klimaatconflict in de polder lieten zien. De oorzaak van het verzet ligt in de ultrasnelle manier waarop tot de komst van dat windpark is besloten. Het was legaal, maar voor de niet-oplettende inwoners voelde dit als een overval.

Extremisme

Dit was in 2010. Inmiddels schaart de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid een deel van het verzet onder het kopje ‘extremisme' vanwege de bedreigingen, intimidaties en vernielingen. De les is dat je burgers eerder betrekt bij zo’n plan. Dan zal er, zo is het idee, meer steun zijn. Maar werkt dat echt?

In de provincie Zeeland spreken we Teus Baars, directeur van de grote energiecoöperatie Zeeuwind. Hij is bepaald niet overtuigd van het nieuwe participatiemodel.

‘Wij hebben in de Kanaalzone (bij Terneuzen, red.) geprobeerd om heel open de dialoog aan te gaan. Zonder vooraf plekken te kiezen of keihard met een doelstelling te komen. Daarmee creëer je tegelijkertijd heel veel onduidelijkheid. En dat maakt mensen ook heel onzeker. En het roept de vraag op: ‘Moet het dan wel echt en moet het wel echt bij ons'. Het werkt niet bevorderlijk om draagvlak te vergroten en dat is ons tegengevallen. Wij hadden zelf verwacht door goed de dialoog aan te gaan, dat je draagvlak kunt ontwikkelen. Maar zonder leiderschap, is mijn conclusie, kun je dat eigenlijk wel vergeten.’

Gele hesjes helpen niet

Voor Baars is het essentieel dat politici uitleggen waarom de energietransitie nodig is. Vervolgens moeten ze de concrete maatregelen die daar uit volgen, zoals locaties voor windturbines, verdedigen en verkopen. Maar dat gebeurt te weinig.

‘Ik vind dat politici terughoudender worden. Die zijn toch wat angstiger om een stevig standpunt in te nemen omdat ze weten dat er een hele krachtige tegenbeweging uit de bevolking kan komen. En een beweging van gele hesjes draagt ook niet bij aan het soepeler laten verlopen van dit soort dialoog.’

Hij ziet dan ook een verband tussen het protest in Drenthe en zijn eigen ervaringen in Zeeland.

‘Als je kijkt naar de betekenis van de protesten in Drenthe voor projecten in Zeeland, dan constateren wij dat door de tegenbeweging daar en toch ook wel de agressie waarmee dat gepaard gaat, dat ook politici in de Zeeuwse context voorzichtiger worden. En wij merken dat heel concreet dat de steun om bepaalde projecten snel tot realisatie te brengen veel minder uitgesproken is. Daardoor vertragen processen ook echt en dat gaat over vertragingen van mogelijkerwijs wel jaren. Het heeft grote impact.’

Kerncentrale te duur

Onze uitzending van vanavond gaat over de haalbaarheid van kernenergie in Nederland. Baars denkt dat de twijfel bij politici over de grootschaligheid van de transitie de discussie over kernenergie nieuw leven inblaast. Een kerncentrale neemt weinig plek in. Zelf gelooft hij niet dat er een nieuwe kerncentrale zal komen. Dat wordt te duur.