Nooitgedagt wil de vissers graag een stip op de horizon bieden, een perspectief voor jonge vissers om voor het vak te kiezen. Hij zou het daarom het liefst van de daken willen schreeuwen: “Maak van de Noordzee een delicatessenwinkel voor Nederland, Europa en misschien wel de hele wereld.” Oftewel, de vis uit de Noordzee moet een exclusief product worden met een bijbehorend prijskaartje, aldus de belangenbehartiger voor Nederlandse vissers die zo’n 300 leden telt. Op die manier kunnen vissers een fatsoenlijke boterham verdienen en tegelijkertijd de vloot verder verduurzamen.

Dat laatste is nodig, vindt de minister van Landbouw, Natuur en Visserij Carola Schouten, om de visserij toekomstbestendig te maken. “Verduurzaming is de enige weg voorwaarts voor een gezonde toekomst.”

Zware dobber
Het mag dan de enige weg zijn volgens de minister, het is zeker niet de gemakkelijkste route. Verduurzaming is een zware dobber binnen de visserij. Hoewel sommige vissers het voortouw nemen, zijn er heel wat terughoudend in de aanschaf van andere netten of zuinigere schepen. Er hangt dan ook een behoorlijk prijskaartje aan. En veel vissers verkeren in zwaar weer, zo blijkt uit de jaarlijkse rapportage van de Wageningen Universiteit Visserij in cijfers. Volgens de wetenschappers daalde de totale opbrengst van de vangst van 238 miljoen euro in 2019 naar 213 miljoen euro vorig jaar.

Hoop op puls
Een andere knoop waar vissers mee in hun maag zitten is de pulsvisserij, die eerder dit jaar werd verboden door de Europese Unie. Sinds 2010 begonnen steeds meer Nederlandse vissers met elektriciteit te vissen, via stroomstootjes die de vissen uit de zeebodem opschrikt. Bij deze vistechniek verbruiken vissers minder brandstof dan bij traditionelere methoden, omdat de viskettingen een stuk lichter zijn. Ook beschadigen de pulskettingen de zeebodem minder dan de boomkorkettingen die ze eerder gebruikten.

Toch resulteerde de puls niet in een succesverhaal, integendeel. Met name de Franse vissers en ngo’s kwamen in opstand, omdat zij beweerden dat het geen diervriendelijke methode zou zijn. Daarop besloot het Europees Parlement de pulsvisserij te verbieden. De vissers in Nederland die in het pulsvissen hadden geïnvesteerd, moesten uiteindelijk weer terug naar de oude techniek.

Nooitgedagt hoopt nog altijd dat de EU tot een ander inzicht komt, en dat het pulsverbod op een dag weer wordt opgeheven. Volgens hem is het een essentiële stap voor de toekomst van de Nederlandse visserij. “Zonder pulsvisserij verwacht ik dat het voor de tongvisserij in de toekomst verschrikkelijk moeilijk wordt”, zegt Nooitgedagt over de platvis die een belangrijke vissoort is voor de Nederlandse visserij. “De ouderwetse methode kost enorm veel energie. Als dat niet gaat veranderen, dan wordt het misschien wel onmogelijk om te verduurzamen.”

Vieze diesel
Minder brandstof verbruik is een voorwaarde om te kunnen verduurzamen, want bij de verbranding van de dieselolie van de vissersschepen komen veel broeikasgassen en watervervuiling vrij. “Diesel is de achilleshiel van de visserij. Zonder de brandstof, ligt de visserij helemaal stil”, aldus Nooitgedagt. “Diesel wordt ook steeds duurder. Op het moment dat de brandstofrekening hoger is dan de som van het verdiende geld, is het einde verhaal.”

En dan speelt er nog de Brexit en de aanleg van de windmolenparken, waardoor de vissers hun vangstgebieden zien afnemen. De overheid, vissers, energieorganisaties, natuurorganisaties en zeehavens zouden overeenstemming bereiken over de indeling van de zee via het Noordzee-akkoord, maar Urker vissers waren het niet eens over de compensatie die ze zouden krijgen en tekenden dan ook niet. Een akkoord zonder de vissers, hoeveel is dat waard?

Druk op zee
De aanleg van de windmolenparken op zee zijn ook een pijnpunt voor de vissers. “Ik kan een visie geven over waar we over 20 jaar moeten staan, maar als ondertussen de Noordzee wordt volgebouwd met windmolens, en vissers nauwelijks meer grond hebben om te vissen, dan stopt het sowieso”, zegt Nooitgedagt.

Al die problemen bij elkaar opgeteld, maakt het er niet gemakkelijker op om jonge vissers enthousiast te maken voor het vak, stelt Nooitgedagt. “Op Urk valt dat nog mee, maar in andere regio’s is dat een behoorlijk probleem.”

Onze uitzending 'De vis wordt duur betaald' over hoe de Nederlandse visserij duurzamer en toekomstbestendig te maken staat gepland op maandagavond 25 oktober, om 22:15u op NPO2.