Neurobioloog en schrijver Brankele Frank valt 2 keer uit op werk door stress: ‘Ik kon niet meer helder nadenken, kreeg last van hoofdpijn en sliep slecht’
Stressklachten moet je serieus nemen, zegt neurobioloog en schrijver Brankele Frank die zelf 2 keer onderuitging op het werk. “De HR-afdeling op mijn werk zei dat ik niet meer moest overwerken. Huh? dacht ik. Overwerken? Ik kan niet eens normaal aan het werk.”
Het is inmiddels 10 jaar geleden. Brankele werkte indertijd als consultant. Ze merkt voor het eerst dat ze tegen haar grenzen aanloopt. “Ik was enorm moe. Logisch, dacht ik, want ik werk aan een enorm project.”
Uitgeput
Extreem lange werkdagen zijn haar niet vreemd, ze reist regelmatig voor werk naar het buitenland en sport ook nog eens heel veel. Maar het eist zijn tol. Ze raakt uitgeput en komt ruim anderhalf jaar ziek thuis te zitten.
Tekst gaat verder onder het tipformulier.
Oproep: heb je ook last van ongezonde (werk)stress?
“Het was een uitzichtloze tijd”, zegt Brankele als ze eraan terugdenkt. “Het duurde eeuwig. Hoe word ik ooit weer beter? dacht ik wanhopig. Niemand kon me dat vertellen. Dat vond ik enorm deprimerend.”
Over de kop
Brankele, die opgeleid is als neurobioloog, neemt haar ervaringen over wat er in haar hoofd en lichaam gebeurt, verder onder de loep. Ze besluit er een boek over te schrijven: Over de kop. Zo komt ze meer te weten over haar burn-outklachten, iets dat voor haar toen nog onbekend was. Ook hoopt ze meer erkenning te krijgen, want haar omgeving snapt niet altijd even goed wat er aan de hand is.
Het is alsof je een elastiekje bent die heel strakgespannen staat en bij het minste of geringste afschiet.
Een beetje stress is meestal niet erg en kan juist helpen om alert te blijven in je werk. Want als je stress hebt, maakt het lichaam cortisol en adrenaline aan, zodat je in staat van paraatheid komt: ooit bedoeld om bijvoorbeeld te vechten of te vluchten in noodsituaties.
Dat is goed geregeld door het menselijk lichaam, ervanuit gaande dat deze hormonen ook weer naar het normale niveau terugkeren. Maar als dat herstel niet gebeurt en je langere tijd meer cortisol aanmaakt, kan dit je afweersysteem onderdrukken. Daardoor kan je gemakkelijker ziek worden.
Chronische stress kan nog meer teweegbrengen. Onderdelen van de hersenen die je emoties aansturen, kunnen groeien waardoor je emotioneler bent. De prefrontale cortex en de hippocampus, de delen van de hersenen die zorgen voor concentratie en het geheugen, kunnen krimpen en minder goed werken. Klachten als vergeetachtigheid of angst, kunnen soms deels blijvende zijn, maar dat hoeft niet. Het verschilt per persoon en hangt af van hoeveel en hoelang iemand stress heeft ervaren.
Prikkels
“Elk geluid, elke geur, alles kwam heel heftig binnen”, beschrijft Brankele over hoe ze prikkels ervaarde. “Ik was heel labiel en emotioneel. Het is alsof je een elastiekje bent die heel strakgespannen staat en bij het minste of geringste afschiet.”
Brankele krabbelt na maanden van re-integratie er weer bovenop. Ze gaat aan de slag als educatiemanager bij een andere werkgever en heeft geleerd van haar eerdere ervaringen, zo denkt ze. Maar met haar nieuwe werk dat ze combineert met het schrijven van haar boek, loopt ze toch weer een muur op. 4 jaar later valt ze voor de tweede keer uit. “Ik hoopte dat het een tropische infectieziekte was toen ik de wazigheid in mijn hoofd voelde, maar nee. Het was weer een burn-out.”
Burn-out
De term burn-out is niet medisch, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Maar we gebruiken hem vaak als iemand lichamelijk en mentaal uitgeput is door langdurige stress. Huisartsen hanteren de term burn-out wel, maar in het handboek van psychiaters komt het niet voor. Een burn-out lijkt soms op een depressie of angststoornis, maar volgens Brankele is er wel degelijk een verschil. “Bij een burn-out is chronische stress de boosdoener, bij een depressie hoeft dat niet zo te zijn.
Inmiddels heeft Brankele een podcastserie over mentale gezondheid, Let’s go mental. En ze heeft er veel aan gedaan om zo’n lange, stressvolle periode niet nog eens mee te maken. “Door middel van therapie heb ik leren inzien dat ik mijn emoties onderdrukte. Dat leverde mij enorm veel stress op. Want als je emoties niet goed voelt, kun je je gedrag er niet op aanpassen.”
Haar werkgever had indertijd ook meer actie kunnen ondernemen, vindt ze. “We konden onze feedback geven over de werkdruk, dat was goed geregeld. Maar vervolgens namen ze nauwelijks actie”, aldus Brankele. “We moeten stressklachten serieus nemen. Ook voor werkgevers is het van belang, want als iemand uitvalt, ben je die vaak voor langere tijd kwijt en dat kost de werkgever al gauw duizenden euro’s.”
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
