‘Activisten hebben het alleen maar over natuur die we verliezen, maar we verliezen ook goede initiatieven van ondernemers,’ aldus Fabian Dolman, directeur van Thermen Bussloo. Hij voert al 8 jaar strijd omdat hij een nieuw wellness resort wil bouwen in recreatiegebied Berendonck in Wijchen. Omwonenden en activisten, waaronder de Vereniging Gelderse Natuur- en Milieu Federatie (GNMF), voeren actie en spannen rechtszaken aan tegen de bouw van de sauna. En daarvoor wordt ook de das ingezet, een beschermde diersoort die woont op de Berendonck. We interviewen Dolman samen met Adriaan van der Linden van Leisurelands, de eigenaar van het recreatiegebied, voor ons dossier Dier en Bouw.
Sinds 1 januari 2017 is er de nieuwe Wet Natuurbescherming. In die wet staat onder meer welke dieren in Nederland worden beschermd. Wil je ergens een ‘ruimtelijke ingreep’ doen, bijvoorbeeld een weg verbreden of een sauna bouwen, dan moet je van tevoren laten onderzoeken wat voor flora en fauna er aanwezig is in het gebied waar je wilt bouwen. Dat wordt vaak gedaan door een ecologisch adviesbureau. Wordt er een beschermde diersoort gevonden, zoals de das, dan moet je een ontheffing aanvragen op de Wet Natuurbescherming. Sinds 1 januari zijn het de provincies die de ontheffing moeten goedkeuren.
In recreatiegebied Berendonck, waar de nieuwe thermen moet komen, zijn bij ecologisch onderzoek dassen aangetroffen.
Liever zonder de rechter
‘De Wet natuurbescherming is losgeslagen, zo ervaar ik dat. Het gaat zijn doel voorbij, namelijk de natuur beschermen. Er wordt in ons geval enkel geprocedeerd om de plannen tegen te zitten, niet omdat het goed zou zijn voor de das,’ zegt Fabian Dolman. ‘Wij bouwen het meest duurzame wellness resort van Europa bij een recreatieplas. Het betreft hier ook een recreatieplas en geen natuurgebied. Onze gasten komen ook echt voor de mooie omgeving en wij willen dus juist investeren in de natuur. We hebben vanaf het begin aangeboden aan GNMF om te zorgen voor natuurbehoud en om een veld aan te leggen ter compensatie voor de dassen, maar de federatie wilde het via de rechter spelen. Ze misbruiken wet- en regelgeving om onze plannen tegen te zitten.’
‘Het is prima dat er procedures en regels zijn in dit land maar op een gegeven moment is het ook een keer goed geweest, voegt zijn partner-ondernemer Adriaan van der Linden daaraan toe. ‘De gemeente heeft er wat van gevonden, de rechter, het is genoeg geweest.’
Waar gaat het fout? Van der Linden: ‘In het systeem, denk ik. Er zijn teveel mogelijkheden om bezwaar te maken als je tegen bent en dan wordt alles uit de kast getrokken waardoor het een hordeloop wordt naar de eindstreep. Er zijn 25 hordes te nemen en dat kan veel makkelijker, waarbij de bescherming van de natuur niet veel minder hoeft te worden.'
Ontheffing
Het recreatiegebied wordt gezien als voedselgebied van de das. Toch kregen de ondernemers een ontheffing op de Flora- en Faunawet, de voorloper van de Wet Natuurbescherming. De sauna kon dus doorgaan, alleen moesten ze maatregelen treffen om de dassen tegemoet te komen. GNMF vocht deze ontheffing met succes aan: de rechter zette een streep door de plannen, omdat de bouw van het saunacomplex het leefgebied an de das zou aantasten.
'De das valt echt niet dood neer'
Snackbar voor de dassen
Er kwam een nieuw plan, met extra maatregelen voor de das. Zo wordt er op het gehele terrein plantverbetering aangebracht ten gunste van de das en er wordt een veld aangelegd met fruitbomen waar dassen hun voedsel kunnen halen: een ‘snackbar voor de dassen.’ Weer kwam GNMF in actie omdat het nieuwe besluit niet tegemoet kwam aan haar bezwaren. Het zou nog steeds negatieve gevolgen hebben voor de dassenpopulatie. De Raad van State verwierp dit beroep. Het hoogste bestuursorgaan oordeelde dat met het nieuwe besluit de ontheffing voldoende is onderbouwd en dat de dassenpopulatie genoeg wordt beschermd.
En dus kan de bouw van de sauna, na bijna 8 jaar, van start. Althans, er loopt alleen nog een beroepsprocedure tegen het bestemmingsplan, maar Dolman ziet dit met 100% vertrouwen tegemoet: 'We zijn al volop bezig met de bouwvoorbereidingen en alle partijen staan in de startblokken om te starten met de bouw.'
Het zit Dolman vooral dwars dat natuuractivisten in zijn ogen de beschermde status van de das gebruiken om de boel te vertragen. De vertraging heeft hem als ondernemer al veel geld gekost, zo beweert hij. ‘Ik had dat geld liever geïnvesteerd in de natuur.’
‘Das valt niet dood neer’
En dat vanwege de das, een dier dat volgens Dolman best flexibel is. Wij hebben 3 ecologische adviesbureaus onderzoek laten doen en allen zeggen zij: De das blijft bestaan in de Berendonck. Het is een diertje dat echt zijn weg wel vindt. Wij bebouwen met ons wellness resort straks 3 procent van het totale recreatiegebied, de das valt hierdoor echt niet dood neer.’
Hoe zou het anders moeten? Activisten maken toch terecht gebruik van de ruimte die er is om te procederen tegen plannen waar zij het niet mee eens zijn? Dolman: ‘Ik zou willen dat er van tevoren veel meer overleg was met alle betrokken partijen. Dus zonder de rechter. Ik denk dat veel ondernemers afhaken als ze zo worden dwarsgezeten zoals wij. Niet iedereen kan dit betalen. Natuuractivisten hebben het vooral over natuur die we verliezen, maar we verliezen ook goede initiatieven van ondernemers. Dat is de keerzijde van de medaille.’
Waarom deze plek?
GNMF begrijpt vooral niet waarom de sauna nou juist op deze plek met veel mooie natuur moet worden gebouwd. Zo is een toegangsweg naar de sauna onderdeel van het plan en krijgt het gebied volgens hen een heel ander karakter. Woordvoerder Alex de Meijer: ‘Moet je zo’n voorziening, een grote sauna, wel willen op zo’n natuurplek? Is het niet beter om het in een stad te situeren?’ Volgens De Meijer is er juist niet naar de verschillende belangen van omwonenden en actiegroepen geluisterd door de ondernemers.‘Daardoor zijn wij als bezwaarmakers vastbesloten om door te gaan. Als er beter naar ons was geluisterd, was het nooit zover gekomen.’ Ook GNMF wacht de beroepsprocedure af.
