“Statiegeld is goed nieuws, voor het milieu en ook voor de recycling”, vindt Buurman. “Jarenlang hebben supermarkten en drankenproducenten geprobeerd om deze maatregel tegen te houden. Maar steeds meer bedrijven zien nu het nut in van statiegeld.” Volgend jaar komt er op kleine plastic flesjes vijftien cent statiegeld.

Toch is Buurman er nog niet helemaal gerust op dat het de goede kant op gaat met de aanpak van plastics. “Wat ik merk is dat er internationaal een flinke lobby op gang is gekomen om bepaalde maatregelen weer terug te draaien. Onder het mom van de coronacrisis en de hygiëne wordt er weer flink gelobbyd. De industrie speelt in op de angsten die er nu leven door te vertellen dat plastic het meest hygiënische materiaal is om te gebruiken.”

'Push back'

Buurman verwijst naar een interview met EU-commissaris Frans Timmermans, die er mede voor gezorgd heeft dat er een akkoord is gesloten over het verbod op een aantal wegwerpplastics. “Wat je ziet is dat er een ‘push back’ gaande is van de plasticindustrie. Ze vragen om uitstel en uiteindelijk afstel van maatregelen. Ze vermengen bewust het gebruik van plastic voor medische toepassingen met plastics voor andere producten. Dat is ongefundeerd en dat vind ik wel een zorgelijke ontwikkeling.”

In een videovergadering van de commissie Milieu van het Europees Parlement vertelde Timmermans dat hij niet gediend is van lobbyisten die Covid-19 gebruiken als ‘excuus’ om maatregelen om plastic te verminderen, te vertragen of zelfs te stoppen. Buurman: “Ook in Nederland is gelobbyd om de invoering van het statiegeld op kleine flesjes uit te stellen vanwege corona. Gelukkig heeft de regering zich niet laten misleiden.”

Brandbrief recyclers

Niet alleen de plasticindustrie lobbyt, ook de recyclers kloppen aan bij de minister. De branchevereniging voor recyclers heeft een brandbrief gestuurd naar de minister omdat het niet goed gaat met de business. Buurman: “Natuurlijk klopt iedereen nu aan bij de overheid. Maar in de wereld van de recycling is er ook wel echt iets aan de hand.”

Volgens hem begonnen de problemen al voor de coronacrisis. “Deze crisis legt alleen nog meer bloot dat deze markt niet werkt zonder ingrijpen en duidelijke regelgeving van de overheid.”

Virgin plastic

“Er zijn verschillende problemen die ervoor zorgen dat de recyclers zich nu grote zorgen maken”, legt Buurman uit. “De recycler moet zijn recyclaat kunnen verkopen aan bijvoorbeeld de auto-industrie. Maar als de auto-industrie goedkoper aan virgin plastic (nieuw plastic, red.) kan komen dan wordt er geen of nauwelijks recyclaat (gerecycled plastic, red.) verkocht.”

“Afgelopen jaren heeft de Verenigde Staten de productie van schaliegas flink verhoogd. Shell bouwt een grote plasticfabriek in Pennsylvania waar boringen worden gedaan naar schaliegas. Schaliegas is een grondstof voor plastic. Doordat er heel veel schaliegas wordt geproduceerd wordt ook de grondstof voor het maken van virgin plastic heel goedkoop. Hierdoor is het dus moeilijk voor een recycler te concurreren met zijn ‘arbeidsintensieve’ recyclaat.”

Prijs van olie

“Daarnaast is er een handelsoorlog gaande tussen Saoedi-Arabië en Rusland. De prijs van olie is hierdoor enorm gezakt. Ook aardolie is een grondstof voor het maken van plastic”, vertelt Buurman verder. “Door de coronacrisis valt de vraag naar fossiele brandstoffen weg. We zitten nu dus met een overschot aan fossiele brandstoffen waardoor de grondstof voor virgin plastic spotgoedkoop is geworden.”

Verplicht gebruik recyclaat

Net als de statiegeld-maatregel die de minister nu oplegt voor kleine plastic flesjes, wil Rob Buurman dat de overheid samen met Europa regels maakt om het gebruik van recyclaat te bevorderen. “Nu wordt er bijna niets ondernomen om de afzet van recyclaat te verhogen. Je zou als overheid verplicht kunnen stellen dat plastic producten voor minimaal de helft uit gerecycled materiaal bestaan. Zo verminder je de afhankelijkheid van virgin plastics uit fossiele brandstoffen en stimuleer je de hoogwaardige recyclingindustrie.”

“De overheid kan zelf ook het goede voorbeeld geven door bij publieke aanbestedingen rekening te houden met milieueisen”, vindt Buurman. “Zo zou een overheid kunnen eisen dat voor bepaalde producten altijd (een deel) recyclaat wordt gebruikt. Maar dat gebeurt nog niet veel. Om de plasticrecycling te behoeden voor het effect van de lage olieprijs is er dus politiek nog heel wat werk aan de winkel.”