We kunnen vooropstellen dat de deur in Ede niet werd platgelopen. In ieder geval niet zoveel als bij de vorige pop-ups; toch blijft het aantal tips dat we krijgen niet achter. We hebben vooral veel gesprekken op straat bij het onderwerpenbord dat in de etalage hangt. “Het is heel leuk om letterlijk dichtbij de inwoners van Ede te staan, en ontzettend waardevol om het gesprek aan te gaan over de thema’s die hen bezighouden”, vertelt Fleur Bubbert. Zij is onderzoeksjournalist bij Bureau Spotlight met wie we samenwerken in Ede.

Andere mentaliteit

Zonder al te veel in algemeenheden te vervallen: de bewoner van de Veluwe lijkt terughoudender en behoudender. Terwijl we in Almelo en Heerlen veel contact hadden met georganiseerde burgers: we zaten meerdere keren met complete delegaties van actiegroepen aan tafel, spreken we in Ede vooral met toevallige passanten. Is de Edese bevolking minder goed georganiseerd? Rik Bronkhorst van Omroep Gelderland beaamt dat: “De Veluwse bevolking is wel tevreden, er moet veel gebeuren om de bewoners op de barricade te krijgen.” Er is wel een actieve milieubeweging bijvoorbeeld de SME-Ede maar die opereren vooral in de schaduw. Overigens bereiken ze wel veel. Zo heeft de SME het World Food Center Experience, een attractie over voedsel die in 2024 zou moeten opengaan, weten te vertragen door de natuurvergunning aan te vechten.

Tips en onderwerpen

Qua onderwerpen lopen de tips niet uiteen: bij alle pop-ups werd geklaagd over de gesloten bestuurscultuur. Wat doet de gemeente nou precies voor haar inwoners? Ook werd er in Ede geklaagd over de bereikbaarheid of over overlast van fietsers in voetgangersgebied. Het moge duidelijk zijn, niet alle onderwerpen lenen zich voor onderzoeksjournalistiek. Per tip bekijken we of het onderdeel is van een groter verhaal.

Een greep uit de vele tips uit Ede: leegstand van winkels, de ‘Enka-smeerpijp’ (een pijpleiding van de oude Enka-fabriek waardoor vervuild grondwater in de Rijn wordt geloodst), de World Food Center Experience, discriminatie van mensen met een beperking, het tekort aan sociale huurwoningen en het gebrek aan cultuur voor jongeren. Maar ook de weinig inclusieve houding van het religieuze deel van de bevolking.

Luchtkwaliteit

Een terugkerend thema is stankoverlast en de luchtkwaliteit in Ede en omgeving. Deze overlast wordt onder andere veroorzaakt door houtstook, de landbouw (stikstof) en het verkeer.

“Het verbaasde me dat de luchtkwaliteit in Ede een van de slechtste van het land is, maar omdat burgers deze onderwerpen aandragen, gaan we op pad. Dat nauwere contact met je publiek is echt het voordeel van de pop-up", zegt Ids Nicolai, onderzoeksjournalist bij Pointer.

Maar er komen ook klachten binnen over de overlast van de papierfabriek Parenco in Renkum. We besteden er aandacht aan in de rubriek en de luchtkwaliteit zal onderdeel zijn van de grote uitzending op 12 maart.

“Wat opvalt is dat overheden vooral naar de juridische aspecten van milieuzaken kijken, er wordt weinig meer de vraag gesteld of je wel zou moeten willen”, zegt Hans van Dijk, onderzoeksjournalist van Pointer.

Samenwerken is belangrijk

De Pointer pop-up redactie werkt samen met regionale mediapartner Omroep Gelderland en het onderzoeksjournalistieke platform Bureau Spotlight. We trekken samen op in het onderzoek en publiceren gezamenlijk artikelen en audiovisuele items. Die samenwerking is belangrijk. Bewoners komen met kwesties die wij zouden moeten onderzoeken. Tijdens het wekelijks redactieoverleg bespreken we de onderwerpen en besluiten we welke nader onderzocht moeten worden. Helemaal weg zijn we niet, want we houden contact met Bureau Spotlight en de omroep om de thema’s te blijven volgen. De thema's en tips die inwoners aandragen blijven daardoor niet zomaar liggen nadat we weer zijn weggetrokken uit Ede.

Pop-up Emmen

De volgende pop-up redactie zullen we inrichten in Emmen, de minst populaire stad om te wonen in Nederland volgens de Atlas voor gemeenten. We zijn heel benieuwd wat voor verhalen we daar zullen horen. Vanaf 12 april zijn we daar te vinden.

Wekelijks besteden we aandacht aan een onderwerp uit de pop-up in onze rubriek op NPO Radio 1 (zondag 19:30 uur) en op 12 maart zullen we in een uitgebreide pop-up uitzending een debat organiseren over de gevolgen van de stikstofcrisis.