Ook bij Vluchtelingenwerk maken ze zich zorgen over de tekorten in opvangmogelijkheden van asielzoekers. Woordvoerder Evita Bloemheuvel: "Wij zagen jaren geleden al aankomen dat er een tekort zou ontstaan. Het probleem nu is dat er veel vluchtelingen in noodopvang verblijven waar nauwelijks voorzieningen zijn. Er is wel medische zorg, maar bijvoorbeeld geen mentale hulp. Dan is het vaak ook nog op plekken in de 'middle of nowhere', dus waar niks te doen is. En die mensen zitten al in grote onzekerheid over de veiligheid van hun familie in het thuisland."

Ontoereikend

Eerder spraken wij Liz die haar zorgen uitte over de psychische zorg aan asielzoekers. "Mijn collega's en ik hebben soms de meest bizarre creatieve dingen moeten bedenken om ervoor te zorgen dat iemand niet totaal afgleed." Liz werkte 3 jaar in 2 verschillende azc's.

"Gedurende de jaren op het AZC heb ik keer op keer moeten constateren dat degelijke psychische zorg voor asielzoekers veelal ontoereikend blijkt te zijn. (...) Het aantal mensen dat overgaat tot een poging tot zelfdoding is behoorlijk hoog als je het vergelijkt met de rest van Nederland. Bijna elk van mijn collega's inclusief mijzelf maakt (meer dan eens) een geslaagde zelfdoding mee, en vaker zijn we getuige van een mislukte poging tot zelfdoding."

Wat maakte ze mee in de tijd dat ze werkzaam was als zogenoemd woonbegeleider op een AZC? "Ik zag veel psychische klachten. Bijna iedereen heeft in meer of mindere mate PTSS, veel asielzoekers hebben last van depressies en regelmatig zien we psychotische klachten bij de bewoners."

‘Zorg bieden is lastig’

Psychische hulp is binnen AZC’s niet standaard aanwezig, maar de zorg voor deze mensen via de reguliere weg organiseren blijkt moeilijk. "Mensen spreken vaak geen Nederlands en soms amper Engels. Dan is zorg bieden lastig. Tegelijkertijd is het ook zo dat de GGZ-procedures veel tijd in beslag nemen. Bij asielzoekers heeft dat geen zin, want naarmate de psychische zorg op gang komt zijn ze vaak al verplaatst naar een andere locatie binnen Nederland en kunnen ze opnieuw beginnen", aldus Liz.

Om toch hulp te bieden proberen Liz en haar collega’s alternatieven te verzinnen, zoals thema-avonden en het inzetten van de kerk in de buurt met actieve vrijwilligers. Maar hoeveel ruimte daarvoor geboden wordt, verschilt per locatie. "Er heerst binnen het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, red.) toch een angst om een politiek standpunt in te nemen", verklaart Liz dit verschil.

Asielprocedure

Ook speelt er nog wat anders mee wat de zorg bemoeilijkt, volgens Liz: "Ik heb het gevoel dat hulpverleners bang zijn dat asielzoekers zich aanstellen omdat ze denken dat dit hun asielprocedure bevordert. Maar die instelling zorgt er wel voor dat mensen niet geholpen worden."

In haar mail schrijft ze: "Ik heb eens 4 uur op een kamer doorgebracht met een jongeman die diep in een psychose was geraakt en zichzelf en anderen wat wilde aandoen omdat hij dacht dat hij achterna gezeten werd door vijanden. Na 4 uur wachten op de hulpdiensten kwam die uiteindelijk omstreeks 3:30 uur in de ochtend in de vorm van een huisarts. Die vond dat hij zich waarschijnlijk gewoon wat aanstelde en een nachtmerrie had. (…) Ook van nazorg was geen sprake, en in aanmerking voor een degelijk psychisch onderzoek kwam deze jongen ook niet."

Politie

Volgens Liz kan de geringe hulp voor de bewoners van AZC’s leiden tot incidenten: "Wat ik opmaak uit ervaringen bij de twee AZC’s waar ik heb gewerkt is dat de asielzoekers die met politie in aanraking komen bijna altijd mensen zijn met psychische klachten waarbij de hulpverlening stagneert."