Tussen de struiken en plantenbakken in de Rotterdamse wijk Nieuwemarkt ligt een heel arsenaal aan zwarte dozen verstopt. Het zijn de vallen die bedoeld zijn om nietsvermoedende ratten te vangen, die op zoek zijn naar voedsel. De Rotterdamse plaagdierbestrijder Jaap Rorijs, gehuld in een knaloranje jas, grijnst als er een rat in een van de dozen zit:‘Ja daar hebben we er weer eentje, een flinke jongen.’Rorijs is verantwoordelijk voor de bestrijding van ratten in de buurt. ‘Als we de bestrijding niet bijhouden, hebben we binnen de kortste keren een plaag.’

Op een van de pleintjes, omgeven door horecagelegenheden, laat Rorijs zien waar hij de rattenvallen geplaatst heeft. Struinend door de wijk wijst hij naar een paar struiken en duwt bladeren en takken opzij. In de aarde zijn verschillende gaten te zien. ‘Kijk hier heb je een paar mooie nesten en daar plaatsen we ze dan naast. Via al die gaten loopt een heel gangenstelsel.En omdat de begroeiing hier zo dicht is, hebben ze alle mogelijkheden om zich schuil te houden.’

Terwijl hij dit zegt, opent Rorijs een doos in de buurt van het hol. Het is weer raak en dit keer is het een kleine. Met beide handen pakt hij de klem en gooit de rat in één van de daarvoor bestemde zakken, die later zal worden afgegeven aan de DAR (De Vereniging Dierenambulance Rotterdam)die de rat vervolgens ‘verwerken’. Rorijs pakt een zwart borsteltje tevoorschijn en smeert de klem rijkelijk in met pindakaas en lijnzaad. ‘Zo, die is klaar. Dit spul is lekker vet en daar houden ze van.’

Uitgelicht

‘Als een buurt al vies is, dan laten mensen ook eerder zelf spullen slingeren.' / De Monitor

Dit is waarom mensen bami over het balkon gooien (en zo ratten aantrekken)

Voedsel op straat

Volgens Rorijs is dit de omgeving waar ratten zich het fijnst voelen. ‘Want waar horeca zit, heb je veel voer en dus kunnen ze overleven. Mensen laten ontzettend veel voedsel achter. Wist je dat de mens het enige dier is dat zijn eigen nest bevuild? Maar schoonhouden is ook niet zo simpel. Het begint al bij de containers. Om te beginnen zit er een ingang aan de onderkant van veel containers, die vaak wordt opengemaakt om het vocht weg te laten lopen. Kijk, hier onder deze dubbele laag.’Rorijs wijst naar een plaat op de bodem van de bak. ‘Mensen vergeten dit vaak terug te zetten, waardoor er allerlei etensresten op straat terecht komen. Ze moeten ook geen eendjes voeren en eten op straat gooien. Daarnaast is het belangrijk dat mensen alle gaten en kieren in huis dichten. Ongedierte bestrijden is samenwerken. Wij kunnen dat niet alleen.’

‘Ik heb echt respect voor die ratten.’

Slimme dieren

‘Wat het ook lastig maakt, is dat het hele slimme dieren zijn. Stel je voor dat er dag in dag uit op je gejaagd wordt. En dan toch zo succesvol ontsnappen. Ik heb echt respect voor die ratten.’De uitdaging zit hem erin dat ratten eerst vertrouwen moeten winnen, vertelt de bestrijder. ‘Dus als ik in de route van een rat zo’n doos neerzet, zijn ze altijd wantrouwig. De rat ziet die bak en gaat weer weg. Hij kent dat ding niet en het kan best een paar weken duren voordat hij eraan gewend is. Bovendien gaan ze er ook pas in als ze geen ander eten kunnen vinden. Dus als de wijk schoner is en er geen ander voedsel op straat ligt, kruipen ze er pas in. Ratten hebben een ontiegelijk goed reukvermogen. Ze ruiken de pindakaas en gaan naar binnen.’

Rattenval

Bestrijding

Even verderop staat nog een aantal bakken. Rorijs opent weer één van de vallen. ‘Kijk deze is leeg.’En ook de overige bakken blijken leeg te zijn. ‘Maar dat ze allemaal leeg zijn, wil niet zeggen dat ze er niet zijn.’In de val zit een klem met een grote lik pindakaas. ‘Zoals je ziet gebruiken we vooral klemmen, omdat we moeten werken volgens het IPM (Integrated Pest Management, een methode die streeft naar de bestrijding van ziekten en plagen door middel van zo min mogelijk gif). Vanaf 2023 mogen we geen gif meer gebruiken. In woningen en kelders, doen we het nog wel, omdat het binnen is, maar na 2023 mag het niet meer. Dat heeft allemaal met regels voor het milieu te maken. En dat maakt het voor ons niet makkelijk. Zeker niet als je ziet hoe snel de ratten zich voortplanten. Een moeder produceert 7 jongen per keer. Binnen drie maanden zijn ze geslachtsrijp en als je dat niet bijhoudt, heb je binnen de kortste keren een paar duizend nakomelingen. Hoe meer voedsel, hoe meer jongen. Dus die moeders en vaders moeten eruit. En daar zijn wij voor. Om de boel een beetje bij te houden,’zegt Rorijs lachend.