Supermarktketens Jumbo, Albert Heijn, PLUS en Lidl hebben naar aanleiding van een uitzending van het KRO-NCRV-programma Pointer hun medewerkers gealarmeerd over een onrustbarend fenomeen: creepshots. Dit zijn seksueel getinte foto’s en video’s die stiekem worden gemaakt van vrouwelijk personeel en klanten in winkels waarbij ingezoomd wordt op borsten en billen. Vervolgens worden deze beelden via besloten chatgroepen en internationale fora verspreid, voorzien van seksualiserende commentaren.
Ook AS Watson, eigenaar van ruim duizend Kruidvat-winkels, beraadt zich op maatregelen om het personeel hiervan bewust te maken. Pointer infiltreerde de afgelopen maanden in de online wereld van creepshots en ontdekte honderden seksueel getinte foto’s van nietsvermoedende Nederlandse vrouwen, waaronder minderjarige vakkenvullers. De beelden zijn gemaakt door achter vrouwen aan te lopen op straat, in het OV en opvallend vaak in winkels en supermarkten, en zijn inmiddels duizenden keren bekeken.
Ingezoomd op billen en borsten
“Ze heeft geen idee wie er achter haar staat en haar fitte, dikke witte kontje fotografeert. Een van mijn beste foto's tot nu toe”, post een creepshot-maker bijvoorbeeld bij foto’s van de billen van een klant in de Albert Heijn. Soms volgen de creepshot-makers een vrouw ook langere tijd door de winkel. “Ik stalkte haar en vond uit dat ze een medewerker was die aan het shoppen was in de pauze”, zegt een voyeur bij 15 foto’s waarbij ingezoomd is op de billen en borsten van een jonge vrouw in een supermarkt.
Pointer ontdekte dat creepshots van 24 vrouwen, gemaakt in supermarkten en winkels, online staan op een internationaal forum. Dit heeft het onderzoeksplatform doorgegeven aan de betreffende bedrijven waar de beelden zijn gemaakt: Albert Heijn (16), Jumbo (3), Action (3), Lidl (1) en Kruidvat (1). Het gaat in totaal om honderden foto’s en video’s van klanten en medewerkers. De bedrijven geven allemaal aan geschrokken te zijn van de beelden. “We gaan onze uiterste best doen om de beelden offline te krijgen”, zegt een woordvoerder van Jumbo. De supermarktketen heeft direct een sommatie naar het forum gestuurd en geëist dat de beelden die gemaakt zijn in Jumbo winkels offline worden gehaald. Ook Kruidvat laat weten te onderzoeken hoe ze het beeldmateriaal van een medewerker van het forum af kunnen krijgen.
Training voor medewerkers en fotografieverbod
De term ‘creepshots’ was veel winkels en supermarkten niet bekend, laat staan dat er zoveel gemaakt worden. De PLUS, Aldi, Lidl, Jumbo, Action, Kruidvat en Etos laten dan ook weten dat ze hier geen interne meldingen over hebben gehad. Op het hoofdkantoor van de Albert Heijn is wel één melding bekend.
Albert Heijn heeft nu besloten dat ze dit onderwerp gaan toevoegen aan het trainingsaanbod voor personeel, om ze te waarschuwen en te informeren wat te doen als ze vermoedens hebben gefotografeerd te worden op de werkplek. Jumbo, PLUS en Lidl gaan alle winkelmanagers op de hoogte brengen. “Gezien jullie signaleringen hebben we besloten om begin oktober alle winkelmanagers te informeren over dit fenomeen. Om ze te laten weten dat dit helaas ook plaatsvindt in onze winkels, maar ook om uit te leggen wat je kunt ondernemen als winkel en medewerker”, aldus de Jumbo woordvoerder. De Jumbo onderzoekt verder of een fotografeer- en videoverbod in hun winkels juridisch haalbaar is.
De PLUS heeft ook gecommuniceerd wat medewerkers kunnen doen als een klant denkt dat er creepshots van hen zijn gemaakt. “We adviseren in dat geval de klant aangifte te laten doen en schakelen dan de politie in. Daarnaast is de opdracht om camerabeelden veilig te stellen”, stelt de woordvoerder.
Vrouwen hebben aangifte gedaan
Het maken en verspreiden van creepshots is onrechtmatig en vaak ook strafbaar, laat advocaat Laura van Gijn van advocatenkantoor De Roos weten. Het kan zelfs leiden tot een gevangenisstraf. De voyeurs op het internationale forum, die foto’s uploaden en becommentariëren, weten vaak wel degelijk dat wat ze doen niet door de beugel kan. De creepshot-makers overleggen daar met elkaar hoe ze de foto’s het beste verborgen kunnen houden voor hun vrouw of vriendin. Soms vertellen ze ook hoe ze stiekem de creepshots hebben gemaakt terwijl hun partner of kind in de buurt was. Verder geven ze elkaar tips over hoe je het beste foto’s kan maken zonder dat het slachtoffer dit door heeft, of wat je het beste kunt zeggen als je toch betrapt wordt. In sommige chats vertellen de mannen zelfs dat ze verslaafd zijn aan ‘de jacht’ en het maken van de beelden.
Van de vrouwen die Pointer de afgelopen maanden op creepshots identificeerde, hebben er twee aangifte gedaan. In beide gevallen heeft het onderzoek ook een e-mailadres en IP-adres van de maker opgeleverd, die gedeeld zijn met de politie. In Groenlo heeft de moeder van een minderjarige vakkenvuller, die opdook op foto’s gedeeld in een besloten groep, melding gedaan bij de politie. De politie laat aan Pointer weten de melding niet meer te kunnen vinden.
Medewerker ontslagen die foto's maakte van collega's
Daarnaast is een medewerker van een garagebedrijf in de provincie Gelderland ontslagen, nadat bleek dat hij creepshots maakte en online zette van klanten en collega’s. Afgelopen zomer vond Pointer ook beveiligingsbeelden waarop een 25-jarige man was te zien die stiekem een vrouw fotografeerde. Op straat in Rotterdam maakte hij via een camera in zijn rugzak foto’s van haar borsten. Hij is door de politie opgepakt en zijn zaak ligt nu bij het OM.
Samen met advocaten Laura van Gijn en Roan de Jong van advocatenkantoor De Roos in Amsterdam, is het bij drie vrouwen gelukt hun creepshots van het internationale forum te halen. De advocaten kijken nog of ze juridische mogelijkheden zien om het hele forum offline te krijgen, waar nog duizenden seksueel getinte beelden circuleren van nietsvermoedende vrouwen.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
