Staalbedrijf Tata Steel in IJmuiden staat bij veel mensen nog bekend als ‘De Hoogovens’. Het bedrijf produceert ruim 7 miljoen ton staal per jaar, goed voor een omzet van 5 miljard euro. Bij dat staal maken komt een restproduct vrij dat verwerkt moet worden en bij die verwerking komt veel stof vrij. Dat stof zorgt momenteel voor overlast in de omgeving. Volgens de gedeputeerde van de provincie Noord-Holland is het verwerken een tijdlang zonder de juiste vergunning gebeurd, zonder dat zij hiervan op de hoogte was. Het bedrijf ontkent juist dat de provincie van niets wist.

Geur- en geluidsoverlast, of stofoverlast?

In het verleden was er sprake van geur- en geluidsoverlast bij de verwerking van het restproduct. In 2014 zijn Tata Steel en Harsco begonnen met een andere manier van produceren en verwerken. De provincie gaf het bedrijf toestemming voor twee proeven met deze nieuwe methode. Maar het bedrijf ging na de proeven gewoon door, zonder dat dat mocht. De provincie had dat naar eigen zeggen zelf niet door en werd hier uiteindelijk in 2016 door een burger op gewezen.

In plaats van geur- en stankoverlast, ontstaat bij het nieuwe verwerkingsproces veel stofoverlast. Die stof komt neer op het nabijgelegen Wijk aan Zee in de vorm van grafiet, waarvan nog onduidelijk is of het schadelijk is voor de gezondheid.

Tata Steel en Harsco krijgen van de provincie dwangsommen van 25.000 euro per keer dat de overlast ontstaat. Het is de bedoeling van de provincie dat de dwangsommen het bedrijf dwingen om de overlast te staken. Maar behalve het stilleggen van het productieproces (praktisch ondoenlijk en onbetaalbaar) kan alleen een volledig afgesloten ruimte het stof tegenhouden. Een hal met dat doel zal pas in 2020 worden opgeleverd.

Gek verhaal

Als we een interview hebben met Hans van den Berg, de directeur van Tata Steel in IJmuiden, blijkt hij een ander beeld te hebben van de situatie dan de provincie: ‘We zijn in 2014 begonnen met een werkwijze waarvan we dachten dat het een betere werkwijze was, beter voor de omgeving, beter voor het product dat eruit kwam. Er is toen behoorlijk overleg geweest over hoe het gebeurt. [..] Wij zijn van mening dat we daar niet buiten afspraken zijn getreden.’

Omdat kort geleden de provincie in een interview met ons heeft aangegeven dat zij echt niet wist dat het bedrijf zonder vergunning was doorgegaan, dringen we aan op een sluitend antwoord. Maar dat blijkt lastig. Hans van den Berg: ‘Dit is het verhaal in onze beleving, zoals wij dat als bedrijf hebben. In onze beleving is het altijd in overleg met de provincie geweest.’

Wie liegt hier?

Het is een onbevredigende situatie. Een miljardenbedrijf werkte jarenlang zonder de juiste vergunning, en het lijkt erop dat er uiteindelijk een oplettende burger aan te pas moest komen om de overheid wakker te schudden.

Tot op de dag van vandaag blijven beide partijen naar elkaar wijzen. De conclusie is hoe dan ook dat een van de vervuilendste bedrijven van Nederland een tijdlang een andere productiemethode kon gebruiken, zonder dat de overheid die het bedrijf moet controleren dit zelf doorhad. Zegt de provincie tenminste. Want ook na veelvuldig aandringen blijft het bedrijf erbij de provincie altijd op de hoogte gehouden te hebben.