Drie ernstig zieke patiënten uit de huisartsenpraktijk van Loet Birker konden afgelopen maanden niet sterven in de hospice in het Brabantse dorp Dongen. Niet omdat er geen plek was, maar omdat hun zorgverzekeraar geen contract heeft afgesloten met de plaatselijke hospice.

“Wij verwijzen met enige regelmaat mensen in de laatste fase van hun leven naar een hospice om daar rustig te sterven”, zegt Birker. Maar grote zorgverzekeraars als VGZ en Zilveren Kruis, waar veel Dongenaren verzekerd zijn, steken daar volgens de huisarts een stokje voor.

Lange wachtlijst

Heel recent nog overleed een terminale patiënt van Birker in het ziekenhuis omdat hij niet terechtkon in het hospice in Dongen. Zilveren Kruis, de zorgverzekeraar van de patiënt, bleek geen contract te hebben afgesloten met de plaatselijke hospice. “En voor de hospices waar zij wel een contract mee hebben gold een lange wachtlijst. Die meneer is uiteindelijk in het ziekenhuis overleden. In een ziekenhuis sterven is toch heel anders. In een hospice is veel meer rust, daar is iedereen gericht op het bieden van comfort en rust en daar kan de familie makkelijk komen.”

Vrijwilligers en zorg in hospices / Getty Images / Xesai

Minister wil hospicezorg niet reguleren: ‘Koester deze bijzondere vorm van zorg’

Drie keer in het afgelopen half jaar vindt Birker “best veel”. In een ander geval ging het om een man, verzekerd bij VGZ, die in korte tijd ernstig ziek werd en alleen woonde. “Die had kind noch kraai. Alleen een nicht waar hij weinig contact mee had.” Ook de intensieve thuiszorg die de man 24-uur rond nodig had, was lastig te organiseren. “Dan is een hospice een prima plek. En er was ook plaats in het hospice bij ons in Dongen.”

Dementiezorg onder druk

Minister zet vol in op lang thuis wonen, maar uitbreiding verpleegzorgplekken blijft nog achter

Zelf vooruitbetalen

Maar het liep anders. Het hospice gaf aan: “We hebben wel plek, maar die meneer kan hier niet komen, want de zorgverzekeraar heeft geen contract met ons gesloten.” Birker: “En dat betekent dat hij het zelf zal moeten betalen. Of in dit geval de kosten van het verblijf zal moeten voorschieten, zonder dat duidelijk is of hij dat ook terug gaat krijgen. Dat gaat om best flinke bedragen, kosten die kunnen oplopen tot 500 euro per dag. Dat zou dan ook vooruitbetaald moeten worden voor een aantal weken.”

De meeste hospices vragen een eigen bijdrage voor eten, drinken en de verblijfskosten. Daarnaast zijn er kosten voor de medische en verpleegkundige zorg. En die kosten werden door zorgverzekeraar VGZ niet vergoed. In andere hospices waar VGZ wel een contract mee had, was een wachtlijst van zo’n tien mensen. “Dat duurt een poos voordat je dan terecht kunt.”

Naar elkaar wijzen

Niet lang daarna doet zich een soortgelijk geval voor. Dit keer is het de helpdesk van Zilveren Kruis, die aangeeft dat een ernstig zieke man niet naar het hospice in Dongen kan omdat de polisvoorwaarden dat niet toestaan. “Die patiënt is wachtend op een andere hospiceplek thuis overleden, met hangen en wurgen met thuiszorg.”

Hospices die verwijzen naar de verzekeraar. Zorgverzekeraars die verwijzen naar de polisvoorwaarden en mislukte contractonderhandelingen met het betreffende hospice. Birker: “Iedereen wijst naar elkaar. Ik ben gewend dat er allerlei zaken zijn die wel of niet vergoed worden door de zorgverzekeraars, maar ik vind het een groot verschil of dat gaat om het niet betalen van de rekening van de fysiotherapeut of voormaagzuurremmers, of zoiets basaals als goedgeregelde stervenszorg.”

Reactie VGZ

VGZ laat weten de situaties niet te herkennen. Woordvoerder Celine van de Haterd: “Wij hebben een langdurige en constructieve samenwerking met het hospice in Dongen.” Volgens VGZ had het hospice in 2022 een contract met het hospice. Na de zomer van 2022 waren er opnieuw contractonderhandelingen. “Vanaf 18 januari hebben we een contract gesloten met zorgaanbieder Mijzo (waar het hospice onder valt, red.). In de voorafgaande ‘contractloze’ periode (1 januari tot 18 januari) heeft VGZ per verzekerde de situatie bekeken. “In goed overleg met Mijzo en hebben we toen al voor een aantal patiënten zorgafspraken gemaakt”, laat Van de Haterd weten.

Oproep

Ben je patiënt, mantelzorger, huisarts of ben je verbonden aan een hospice en herken je bovenstaand verhaal? Breng ons onderzoek verder en deel je ervaringen met ons.

Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?

Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.

Makers