Maarten* stuurt ons een boze mail in ons onderzoek naar De Kantoortuin. Zijn vrouw moest per se met een grote groep mensen in één ruimte werken, maar zij is autist en trok dat niet.** Tot dat moment functioneerde zij juist prima op haar werk. ‘Waarom is er geen verplichting om rustige werkplekken te creëren voor mensen met bijvoorbeeld autisme of adhd?’
Maarten en zijn vrouw zijn autist. Ze kunnen niet tegen te veel prikkels. Maarten noemt de kantoortuin een sluipmoordenaar. Die rooft energie. Hij mailt ons over zijn vrouw. Zij werkte meer dan 15 jaar naar volle tevredenheid van de baas in een ruimte met zes man. Toen moest zij in een kantoortuin met 30 mensen aan de slag. ‘Zij raakt hierdoor uitgeput en zwaar overprikkeld.’ Inmiddels is zij al een paar keer langdurig ziek geweest en zou haar werkgever de schuld aan het autisme geven.
Maarten denkt niet dat het alleen aan het autisme ligt, maar ook aan de nieuwe werkplek. Als het autisme alleen het probleem was, was zijn vrouw toch al jaren eerder uitgevallen? ‘Ik geloof dat kantoortuinen een extra obstakel vormen voor mensen met autisme. Het zijn uiteindelijk toch een soort megastallen voor mensen. Het zou fijn zijn als bedrijven naast kantoortuinen verplicht zouden worden om ook kleinere en stillere werkplekken te hebben voor medewerkers met autisme, adhd etc. Dit zou naar mijn mening net zo vanzelfsprekend moeten zijn als rolstoeltoegankelijkheid van bedrijven.’
Met stress wordt werken in kantoortuin nog lastiger
Jeanet Landsman, hoofd Toegepast GezondheidsOnderzoek van het UMCG, afdeling Gezondheidswetenschappen, bevestigt dat voor mensen met autisme het belangrijker is dat ze de eigen werkplek naar eigen behoefte kunnen indelen. Ook al ontbreekt spijkerhard wetenschappelijk bewijs dat autisten slechter tegen werk in een kantoortuin kunnen, ze is daar wel van overtuigd door de vele persoonlijke verhalen van autisten, jobcoaches en werkgevers die ze heeft gehoord tijdens onderzoek waar ze bij betrokken was. Als er stress is, wordt het nog lastiger te werken in een kantoortuin.'
Niet platgebeld met klachten
Ook Karol Henke, directeur van de Nederlandse Vereniging voor Autisme, vermoedt dat mensen met autisme meer last hebben van de kantoortuin. ‘Uit gegevens van ons wetenschappelijke Nederlands Autisme Register blijkt in elk geval dat veel mensen met autisme gevoeliger zijn voor prikkels dan mensen zonder de diagnose.’ Toch is het niet zo dat hij wordt platgebeld met klachten. Hij gelooft bovendien dat er ook mensen met autisme zijn die wel met veel mensen om zich heen kunnen functioneren. Hij heeft een tip voor werkgevers: Als er een verandering in het werk aankomt, informeer de collega’s met autisme ruim van tevoren. Een plotselinge verandering van de werkplek kan bij hen tot veel stress leiden.’
Maarten vertelt me dat ook hij achtergrondgeluid nauwelijks kan wegfilteren. ‘Ik ga bijna niet uit eten want het is te vermoeiend. Ik hoor letterlijk alles wat aan de tafels om me heen gezegd wordt. Na afloop weet ik alles van ze.’ Het duurde lang voordat hij wist dat hij autistisch was. Tot dat moment paste hij zich aan. ‘Ik heb geleerd dat mensen oogcontact maken terwijl ik het heel vervelend vind.’ Maarten heeft veel banen geprobeerd, maar het lukte hem niet. ‘Het is een rouwproces geworden dat ik niet meer werk. Ik vond het heel moeilijk. Ik heb twee universitaire studies cum laude afgerond, maar het is mij niet gelukt om een plek te vinden in deze extreem prikkelrijke en stressvolle maatschappij.’
Je probeert het en valt snel weer uit
Maarten zal nooit meer in een kantoortuin werken, maar hij denkt dat dat sowieso veel autisten zwaar zal vallen. ‘Je redt het niet, of je probeert het en valt snel weer uit. Het is niet vol te houden.’ Hij hoopt dat er in Nederland meer belangstelling komt voor, zoals hij dat noemt, ‘neuro-divergente’ mensen, dus mensen wiens brein anders functioneert dan dat van de meesten. In Engeland is de term als iets meer ingeburgerd, en heeft bijvoorbeeld de BBC haar werkplekken voor deze groep aangepast.
Inmiddels mag zijn vrouw tijdelijk in een aparte ruimte werken, maar hij houdt zijn hart vast. Uiteindelijk moet zij terug naar de grote ruimte waar de werkgever met lapmiddelen denkt de prikkels te kunnen verminderen.
Wil je meer informatie over wat mensen met autisme misschien nodig hebt op je werkplek en wat bij je past, kijk dan eens op deze website.
*Maarten is een gefingeerde naam. Echte naam bekend bij de redactie.
**In een eerdere versie van dit artikel stond dat Maarten en zijn vrouw 'mensen met autisme' zijn. Maarten maakt bezwaar tegen die formulering. Hij en zijn vrouw hechten aan de formulering dat hij en zijn vrouw 'autist zijn'. Voor hen is autisme een waardevol, essentieel en onscheidbaar deel van henzelf en in die andere formulering wordt het te veel geduid als een stoornis of ziekte. Zij mailden mij dit artikel om hun mening hierover duidelijk te maken voor hen die dit beter willen begrijpen.
