Hoe gaan we om met de verleidingen van al dat eten dat we dagelijks om ons heen zien en aangeboden krijgen? Na onze uitzending over overgewicht krijgen we veel berichten over hoe moeilijk het is om ongezond eten te weerstaan. Verschillende mensen mailen ons dat een gezonde leefstijl van jongs af aan moet worden gestimuleerd: ‘Kijk eens naar voedingspatronen van jongeren en bieden scholen ook gezond eten aan in de schoolkantines? ‘
Het roept een interessante vraag op: Heeft een school een verantwoordelijkheid om leerlingen te stimuleren om gezond te eten? We bellen met Martijn Sobels van het programma ‘Gezonde School’. Dit is een samenwerkingsverband van het basis- en voortgezet onderwijs, de MBO Raad, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en GGD GHOR Nederland.
Wat is jullie doel met het programma Gezonde School?
Sobels: ‘Sinds 2007 stimuleren we scholen om zelf te werken aan een gezonde leefstijl. Een van de gezondheidsthema’s van Gezonde School is voeding. De school werkt op basis van vier ‘pijlers’ om gezonde voeding te bevorderen:
1. In de lessen wordt gesproken over gezonde voeding en een gezonde leefstijl.
2. De school zorgt ervoor dat de omgeving aanzet tot gezond gedrag. Bijvoorbeeld door het plaatsen van een watertappunt (dat zijn dus niet de kraantjes van het toilet) en een kantine die ook gezonde producten verkoopt.
3. De school legt regels vast in het schoolbeleid over hoe zij wil bijdragen aan gezondheid en gezond gedrag rond het thema voeding. Bijvoorbeeld: wat doen we met energiedrankjes in school en hoe ziet het traktatiebeleid eruit?
4. De school signaleert en heeft inzicht in hoe het gaat rond voedingsgewoonten en gewicht van de leerlingen.’
Dat is me nogal wat! Ik kan me voorstellen dat scholen wel wat anders te doen hebben. Ze hebben hun handen al vol aan lesgeven. Zijn scholen geïnteresseerd om hier mee aan de slag te gaan?
Sobels: ‘Zeker, er zijn al zo’n 1500 Gezonde Scholen in Nederland! Veel scholen doen al veel goede dingen en daar bouwen we op voort. Wat we merken is dat een school met een gezonde leefstijl aan de slag gaat als ze bijvoorbeeld een probleem ervaart: als ze in een wijk zitten waar veel dikke kinderen wonen of als een wethouder van een gemeente dit een belangrijk thema vindt. Maar het kan ook zijn dat een leerkracht in de school enthousiast is om hier werk van te maken. De kern van onze aanpak is dat een school niet eenmalig, maar structureel werkt aan het bevorderen van een gezonde leefstijl.’
Het Voedingscentrum reikt aan scholen die zich inzetten voor een gezonde kantine de Schoolkantine Schaal uit. Deze prijs krijgt de school als de kantine voldoet aan de richtlijnen Gezonde Kantine van het Voedingscentrum.Van de 1900 schoollocaties met een schoolkantine (dit zijn voortgezet onderwijs en MBO-onderwijslocaties) hebben inmiddels 463 scholen deze prijs ontvangen. (bron:voedingscentrum)
Maar waarom zouden scholen deze moeite doen? Leerlingen kunnen vaak rondom school gemakkelijk ongezond eten kopen dat vaak ook nog goedkoper is.
Sobels: ‘Scholen willen graag werken aan de gezondheid van hun leerlingen en kunnen zich bijvoorbeeld onderscheiden als Gezonde School. Het is een mooie manier om je als school te profileren. Het trekt bepaalde ouders en dus kinderen aan. Andere scholen onderscheiden zich mogelijk met andere onderwerpen zoals met ruimere schooltijden.’
Nu is het dus vrijblijvend. De school mag zelf kiezen of ze wil werken aan het thema voeding. Wat vinden jullie hiervan? Zou de overheid bijvoorbeeld een gezonde schoolkantine moeten afdwingen?
Sobels: ‘Gezonde School is een vraaggestuurd programma; wij reiken de instrumenten aan waar een school zelf mee aan de slag gaat. Als je het hebt over afdwingen, dan is dat een vraagstuk voor de politiek. Wat wij merken is dat er een breed draagvlak nodig is onder leerkrachten, leerlingen en ouders om met een gezonde leefstijl aan de slag te gaan, anders gaat het niet lukken.’
