We spreken Jac. Gofers voor ons onderzoek naar Plasticrecycling in coronatijd. Hij is voorzitter van de Federatie NRK, waaronder achttien brancheverenigingen vallen die te maken hebben met kunststof, zoals de NRK Bouw, NRK Verpakkingen, NRK Banden en NRK Recycling. We bellen hem omdat we zoeken naar cijfers over producten gemaakt van recyclaat: op heel veel producten staat dat ze ‘recyclebáár’ zijn, maar hoeveel wordt er nou eigenlijk gemaakt van recyclaat?

Gofers weet raad. Hij rekent ons voor dat er volgens Plastics Europe, de vereniging van Europese kunststofleveranciers, in Nederland in 2018 1994 kiloton aan kunststof gebruikt werd (zie het plaatje hieronder). Het grootste gedeelte daarvan ging naar verpakkingen (601 kiloton) en naar de bouw (550 kiloton). Ongeveer de helft van dat plastic werd als afval ingezameld en daarvan werd weer 316 kiloton naar de recyclers gestuurd. Daarnaast importeerden we volgens Gofers nog 60 kiloton plastic, dus in totaal kregen de recyclers 367 kiloton te verstouwen.

(Klik hier voor de grote versie)

“Stokje voor uitstrijkje kan niet van recyclaat’’

Daarvan moesten de recyclers behoorlijk wat weggooien (34%) om er vervolgens 250 kiloton aan recyclaat van over te houden. Daarvan bleef 200 kiloton in Nederland om gebruikt te worden voor nieuwe producten, de rest ging naar het buitenland. En zo wordt voor minder dan tien procent van het plastic dat hier wordt geproduceerd recyclaat gebruikt.

Dat lijkt niet veel als we kijken naar de mooie beloftes van fabrikanten? Gofers: “Er zijn best veel producten waarin je geen recyclaat kan gebruiken.” Dat kan vanwege technische redenen zijn, legt Gofers uit. Of omdat wetgeving dat verbiedt, bijvoorbeeld bij medische producten vanwege veiligheid. ”Het dopje waarmee je huisarts in je oor kijkt, daar kan best wat gerecycled plastic in zitten, maar het stokje waarmee ze een baarmoederhalsuitstrijkje maakt, niet. Dat maakt het lastig.”

“Een wiel is ook niet voor niks rond”

Maar een groot gedeelte van het plastic dat we verbruiken, is verpakkingsmateriaal zien we op het plaatje. Daar valt toch wel winst te behalen? “Voor sommige producten zou je inderdaad kunnen zeggen: hier moet minimaal zoveel gerecycled plastic in. Maar je kunt niet alles over één kam scheren.” Hij legt uit dat er ook bepaalde technische functies zijn. “Een wiel is niet voor niks rond: het moet rollen. Een verpakking heeft soms niet voor niks bepaalde laagjes: dat is om het product te beschermen.” Juist deze laagjes, vaak van verschillende soorten plastic, zijn trouwens weer een probleem voor het recyclingproces. Daarvoor moeten de verschillende soorten plastic eerst gescheiden worden.

Op de vraag welk deel van onze kunstofproducten dan wel van recyclaat gemaakt zou kunnen worden, kan Gofers geen antwoord geven. “Dat weet ik niet. Een deel van de producten kan voor de helft uit gerecycled plastic gemaakt worden, een deel voor negentig procent, een deel voor tien procent en een deel niks. Dan moet je echt per product gaan kijken.”

Op naar 35 procent

Maar dat er winst te behalen is, geeft Gofers grif toe. “Daarom hebben we het Plastic Pact ondertekend.” Daarin staat onder meer dat alle eenmalige plastic producten en verpakkingen een zo hoog mogelijk percentage gerecyclede plastics moeten bevatten, met een minimaal gemiddelde van 35 procent per bedrijf.

Ook producten die langer in gebruik blijven kunnen prima van gerecycled plastic gemaakt worden, legt Gofers uit: “Maar het mag geen afbreuk doen aan de functie.” Wat bedoelt hij daarmee? “Er zouden bijvoorbeeld best rioleringsbuizen van recyclaat gemaakt kunnen worden, maar als dat dan betekent dat ze niet vijftig jaar maar slechts vijftien jaar meegaan, dan mis je 35 jaar functionaliteit. Daarom moet je echt per product bekijken in hoeverre inzet van recyclaat mogelijk is.”