‘Ik snap werkelijk niet dat er zo over het belang van burgers wordt heen gelopen. Waarom geen zonneparken? Dat is veel minder schadelijk. Zeker voor het aangezicht en het gehoor.’ Ida Knigge reageert via Facebook op een artikel dat wij publiceerden over het verzet tegen windmolens. Haar opmerking staat niet op zichzelf. Heel veel mensen vragen zich af waarom we toch kiezen voor die ‘lelijke’, ‘lawaaierige windmolens’ en niet voor 'weilanden vol met zonnepanelen'?
Allereerst de vraag: waarom zetten we überhaupt ons land vol met windmolens en zonnepanelen? Nederland wil in 2050 energieneutraal zijn. Alle energie die we gebruiken moet dan duurzaam zijn. Op dit moment is zes procent van onze energie duurzaam. Zonnepanelen en windturbines zijn de meest bekende en zichtbare manieren om duurzame energie op te wekken. Om van zes procent naar honderd procent duurzame energie te gaan, is dus veel meer nodig dan wat we nu hebben. Kan dat met zonnepanelen?
Windmolens of voetbalvelden met zonnepanelen
In de gemeente Soest is onderzoek gedaan naar de vraag hoe ze schone energie kunnen opwekken. Een stukje uit dat rapport:
Uit onderzoek van de provincie Utrecht komt naar voren dat er 14 hectare (gelijk aan 28 voetbalvelden) nodig is om een zonneweide in te passen die evenveel energie opwekt als één windmolen.’
Gezien het gebrek aan grond en ruimte, concludeert het onderzoek, is windenergie toch wel erg belangrijk. Heel veel dichtbebouwde gemeenten kampen met een gebrek aan ruimte. De gemeente Utrecht zou bijvoorbeeld meer dan tien procent van haar schaarse grond moeten volzetten met zonnepanelen, als ze een substantieel deel van haar energievraag op die manier wil oplossen. Ruimte die er amper is.
In de Veenkoloniën in Drenthe en Groningen is er momenteel heel veel verzet tegen de komst van windmolens. Er wordt zelfs met harde acties gedreigd nu de hoogste rechter heeft bepaald dat er 45 windmolens mogen komen. De inwoners van het gebied en de gemeenten in de omgeving zouden veel liever zonnepanelen willen. Maar om 45 grote windmolens te vervangen, zouden er ruim 1100 voetbalvelden met zonnepanelen nodig zijn.
In de winter leveren ze (bijna) niks op
En er is nog een probleem. Zonnepanelen wekken in mei, als de zon tenminste goed schijnt, veel energie op. Bernard Schuijt, boer in Noord-Holland, wekt met de panelen op het dak van zijn schuur op een zonnige zomerdag genoeg stroom op voor de hele buurt. Maar op een bewolkte dag in november krijgt hij amper genoeg stroom om zijn bedrijf een uur te laten draaien. De andere 23 uur van de dag gebruikt hij ‘normale’ stroom, die dus voor het overgrote deel niet duurzaam is.
De opslag van dat overschot aan stroom in juni voor gebruik in november is nog lang niet op grote schaal mogelijk in Nederland. Schuijt ziet het niet zitten om de energie meer dan 24 uur op te slaan. Voor grootschalige opslag is een nationaal plan nodig vindt hij. En dat plan ontbreekt vaak nog bij gemeenten en anderen die zonnepanelen aandragen als alternatief voor windmolens.
Nu geldt bij windmolens natuurlijk ook dat het de ene dag harder waait dan de andere. Als een groot deel van de energie in Nederland straks duurzaam wordt opgewekt met windmolens en zonnepanelen, dan is de opslag van het overschot op een zonnige en of winderige dag, een belangrijk onderdeel van de oplossing van de vraag hoe we energieneutraal moeten worden.
Zijn zonnepanelen een alternatief voor windmolens? Niet helemaal dus. Maar zonder kunnen we ook niet, volgens Edwin Res van ‘ZonnepanelenDelen’. Dat is een platform dat partijen helpt met het mogelijk maken van de aanleg van grootschalige hoeveelheden zonnepanelen. ‘Volgens mij gaan zon- en windenergie juist heel goed samen', zegt Res. 'We moeten niet alleen of het één óf het ander willen, maar beide. En je ziet dat ook steeds meer in het landschap gebeuren, dat windmolens en zonnepanelen worden gecombineerd. Er is inderdaad een groot verschil tussen mei en november qua opbrengst van de zonnepanelen, maar we hebben alle vormen van duurzame energie nodig. Het is geen keuze, het is en en.’
