Het testosterongehalte van mannen keldert en TikTok-influencers als ‘Liver King’ werken in Vikingkostuum hele runderlevers weg om dit probleem tegen te gaan. Maar zitten we echt in een testosteroncrisis? We vragen het aan Pim de Ronde, internist-endocrinoloog – een arts gespecialiseerd in hormonen en hormoonziektes.
Onlangs maakten we voor de serie Pointer Checkt een video over de vraag of we in testosteroncrisis zitten, en of een dieet van orgaanvlees helpt om je testosteron te beschermen. Heb je deze nog niet bekeken? Kijk deze dan zeker even, want hierin leggen we alles uit over wat er wel en niet klopt over deze trend op social media.
1. Is er sprake van een testosteroncrisis?
"Ik denk dat dat een hysterische overdrijving is. Wat je op dit moment ziet, is dat mannen gemiddeld wat ouder en zwaarder zijn geworden. Daardoor is de gemiddelde testosteronspiegel iets lager. Maar dat betekent niet dat we in een crisis zitten.
"Overgewicht is op zichzelf natuurlijk een probleem. Je kunt er ziektes als kanker of diabetes van krijgen en je gewrichten kunnen slijten. Dat zijn, denk ik, ergere gevolgen van overgewicht dan een iets lager testosterongehalte."
"Er wordt ook wel beweerd dat de testosteronspiegel van een 20-jarige man nu even hoog zou zijn als van een 70-jarige man dertig jaar geleden. Dat is flauwekul. Er is misschien sprake van een wat lagere testosteronspiegel op dit moment, maar zeker niet in de mate die op sociale media wordt beweerd."
2. Waar komt de term ‘testosteroncrisis’ vandaan?
"Ik denk dat testosteron een soort mythische klank heeft. Testosteron wordt beschouwd als hét mannelijk hormoon, en daar worden allerlei 'mannelijke' eigenschappen aan verbonden. Daar zit een kern van waarheid in, maar ik denk dat sommige mensen daarin een beetje doorslaan.
"Sommige mannen gaan heel snel kijken naar de testosteronspiegel van andere mannen en deze met zichzelf vergelijken. Ze gaan zich dan druk maken over hun eigen testosteron, omdat die van bijvoorbeeld hun buurman wat hoger is. Ik denk dat ze zich dan – misschien onbedoeld – zorgen maken over de consequenties van een extreem lage testosteronspiegel.
"De effecten van iets minder testosteron zijn echt geen ramp. Je hoeft niet meteen te denken dat je een medisch probleem hebt als je testosteronspiegel wat lager is. Ik zou dus ook zeker niet zeggen dat er op dit moment een probleem is in de gezondheidszorg."
3. Kan een lage testosteronspiegel problemen veroorzaken?
"Dat hangt helemaal af van hoe laag je testosteronspiegel is, en wat voor jou ‘laag’ is.
"Bij jongens gaat in de puberteit hun testosteronwaarde meestal van heel laag naar die van een normale mannelijke waarde. Jongens krijgen een lagere stem, ze krijgen een groeispurt en ze krijgen meer spiermassa. Dat zijn de klassieke effecten van testosteron op het mannelijk lichaam. Wanneer je een lage testosteronspiegel hebt als jongen tijdens je puberteit, dan zie je die effecten minder of niet. Dat kan leiden tot een mindere lichamelijke ontwikkeling van jongens.
"Je kunt ook op latere leeftijd een gebrek aan testosteron krijgen. Je verliest bijvoorbeeld wat lichaamshaar, je libido vermindert of je botten kunnen verzwakken. Een lage testosteronspiegel kan dus voor problemen zorgen, maar alleen als deze écht laag is."
4. Wat beïnvloedt je testosteron?
"Allerlei factoren beïnvloeden je testosteronspiegel. Een belangrijke is je leeftijd. Naarmate je ouder wordt, zal je gemiddelde testosteronspiegel wat lager worden. Daarnaast speelt gewicht een belangrijke rol. Mannen met overgewicht hebben vaak een wat lagere gemiddelde testosteronspiegel
"Ik raad trouwens niet aan om je voedingspatroon drastisch te veranderen. Er zijn studies die een verband leggen tussen bepaalde diëten en een hogere testosteronspiegel, maar het blijft lastig om een oorzaak-gevolgrelatie aan te wijzen. Want mannen die actief op hun voeding letten zijn vaak sowieso bewuster bezig met een gezonde levensstijl. Ze bewegen bijvoorbeeld meer, drinken minder alcohol en zijn minder zwaar.
"Daarnaast laten bepaalde diëten misschien subtiele verschillen zien in je testosteronwaarde, maar dat maakt ze nog niet goed voor je gezondheid. Bepaalde diëten kunnen namelijk ook juist andere problemen veroorzaken, zoals bij je bloeddruk of je cholesterol.
"Het beste wat je kan doen is gewoon de schijf van vijf aanhouden en genoeg bewegen."
