Roelof de Wit woont naast het bedrijventerrein in Doetinchem waar 1.300 vaten met PFAS-houdend brandblusschuim staan. De vaten zijn lek, en het gif trekt in de grond. “Wat als het ook in onze grond zit? Je zou denken: de vervuiler betaalt. Maar de vervuiler is failliet. Wat dan? Ons bedrijfje en ons huis zijn ons pensioen.” We spreken Roelof voor ons onderzoek Giftige Grond.
Toen Roelof in 2011 een nieuwe buurman kreeg, hing er nog geen vuiltje in de lucht. Op het terrein van de buren, dat door eigenaar Reinoud Arts werd verhuurd aan een bedrijf dat afgekeurde brandblussers verwerkt, kwamen wat vaten te staan gevuld met een vloeistof. En nog wat. En toen nog wat. “Ik wist toen nog niet wat er in die vaten zat.” Vanuit zijn huis zag Roelof honderden grote plastic kubussen opstapelen aan de andere kant van de schutting, tot wel bijna vier meter hoog. Niets aan de hand, dacht hij, gewoon een opslagruimte. Maar twee jaar later begonnen volgens hem de problemen.
In 2013 deed Roelof voor het eerst een melding bij de gemeente. “Het probleem begon toen het hard begon te regenen en waaien. De schuimvlokken waaide hier zo over het terrein heen, dus toen lekte het al. Anders is er ook geen schuim.”
Vlokken schuim
In 2015 deed Roelof nog een keer een melding, maar dit keer samen met de buren. “Als er een hele harde regenbui was, kwam het schuim gewoon uit de putten.” De omgevingsdienst kwam langs, maar constateerde volgens Roelof dat er niet zoveel aan de hand was. “Het werd een beetje afgedaan met een lachertje. Ze zeiden: ‘Het stinkt wel, maar het kan ook rottend blad zijn’. Maar we konden het blusschuim ook ruiken hier. En als je het kan ruiken, dan is er ook ergens een opening.”
Toen Roelof op onderzoek uitging zag hij dat een van de tegen zijn schutting aanleunende vaten lek is. “De pallets (waarop de vaten staan, red.) zijn helemaal rot en zakken in elkaar. Doordat het hout zo doorzakt, prikken de spijkers een gat in het plastic. Dat kun je gewoon zien.”
PFAS-appels
Dat lekken is een probleem, want het oude blusschuim bevat giftige PFAS; stoffen die nauwelijks af te breken zijn en schade aanrichten als ze in het milieu of ons lichaam terechtkomen.
De appels en bramen uit de tuin laten Roelof en zijn vrouw Willeke, die hij zo min mogelijk met zijn zorgen wil belasten (“Anders slaapt ze helemaal niet meer”), al een tijdje links liggen. “Een paar jaar geleden hebben we er nog appelmoes van gemaakt, en die hebben we heerlijk opgegeten. Er is nooit tegen ons gezegd: Meneer De Wit, uit voorzorg kunt u die appels beter niet meer eten.”
Pensioen
“Wat als het ook in onze grond zit? Je zou denken: ‘de vervuiler betaalt’, maar de vervuiler is failliet. Wat dan? Ons bedrijfje (Roelof maakt Amerikaanse bbq’s, red.) en ons huis zijn ons pensioen. Wat als we er niet uitkomen samen? Dan heb ik een bedrijf en een woning die onverkoopbaar zijn, misschien zelfs wel met een negatieve waarde. Want het schoonmaken van de grond kost misschien wel tonnen. Dan glipt ons pensioen ons door de vingers door iets wat iemand anders ons heeft aangedaan. Daar ben ik wel boos over.
De appels van Roelof en Willeke worden op dit moment onderzocht op de aanwezigheid van PFAS in het lab van de Vrije Universiteit Amsterdam. “Ik hoop nog steeds stilletjes dat het met een sisser afloopt. Hopelijk kunnen we er over een jaar of twee met een oudejaarsborrel hartelijk om lachen.”
Voor ons onderzoek naar de casus van Reinoud Arts werken we samen met Follow The Money.