“We weten dat er een nieuw gezondheidsprobleem is. Maar we weten de onderliggende oorzaak niet,” zegt Gert-Jan Beens, bedrijfsarts en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB). Hoe gaan bedrijfsartsen om met mensen die langdurig uitvallen nadat ze corona hebben gehad? Beens: “Elke behandeling die je als oplossing aanbiedt is een beetje in de trant van: we proberen te doen wat we kunnen. En we kijken of dat effect heeft."
Dat het na een coronabesmetting lang kan duren voordat je weer aan het werk kunt, heeft ook Brigit Holthuizen (56) aan den lijve ondervonden. Ze werkt in de jeugd-GGZ, maar is al een jaar ziek thuis nadat ze in maart 2020 corona opliep. Heel langzaam is ze aan het re-integreren bij haar oude baan. Brigit: “Een keer in de week ga ik 2 uur naar mijn werk. Ik moet dan met de auto naar Assen (een ritje van zo’n 30 minuten, red.). Dat ging in het begin eigenlijk niet, maar dat wordt steeds minder vermoeiend. Ik probeer het op te bouwen. Ik zou niet thuis willen blijven, ik wil graag kijken of ik mijn leven weer een beetje op kan pakken. Maar het is pittig, want ik heb erg weinig energie en ben overgevoelig voor prikkels."
Brigit is niet de enige die al lang ziek thuis is. De meeste mensen knappen binnen een paar dagen of een week op nadat ze corona hebben gehad en komen nooit met een bedrijfsarts in aanraking. Maar uit cijfers van arbodienst Arbo Unie blijkt dat van de mensen die langer ziek zijn door covid-19, het verzuim oploopt tot gemiddeld 84 dagen. Bij 20 procent van deze langdurige zieken loopt dat zelfs op tot 300 dagen.
Zijn bedrijfsartsen en werkgevers in het begin nog begripvol, dat verandert vaak naarmate de uitval langer duurt.
Voor de klachten die lang aanhouden of steeds in golven terugkeren, komen arbodiensten, zoals Arbo Unie, in beeld met een plan voor terugkeer. Gert-Jan Beens: “Niet elke bedrijfsarts heeft hier evenveel mee te maken. Maar ik werk onder meer voor een grote groep zorgmedewerkers. En daar zijn zowel in de eerste als in de tweede corona-golf heel veel mensen besmet geraakt. Ik heb met enkele tientallen mensen te maken die langdurig klachten hebben gehouden.”
Hoe worden deze patiënten door bedrijfsartsen behandeld? “Het is wel lastig”, zo geeft Beens toe. “Het gesprek gaat altijd over: wat zijn jouw klachten? En hoe kan ik je helpen om weer te herstellen in je functioneren, en dan met name natuurlijk op je werk. Dat betekent dat je goed luistert naar waar iemand last van heeft en wat diegene daarvan ervaart als een beperking in het dagelijks functioneren. Ik probeer in ieder geval begrip daarvoor te creëren. Want het is niet altijd even makkelijk om uit te leggen aan je baas dat jij ergens last van hebt zonder dat je met hoge koorts in bed ligt.” Long Covid is een aandoening met soms vage klachten (zoals vermoeidheid en vergeetachtigheid) die ook kunnen komen en gaan.
Geen wetenschap en kennis
Beens: “In de zorginstelling waar ik voor werk wordt - met veel bijkomende deskundigheid door ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten en psychologen - zorg aangeboden die mensen met Long Covid moet helpen bij de klachten die ze ervaren. Dat geeft in ieder geval aandacht en erkenning voor het feit dat er een probleem is. Maar daarmee functioneren deze mensen nog niet.”
Het lastige is volgens Beens dat artsen normaal gesproken adviseren op basis van hetzij wetenschappelijke kennis hetzij ervaring. “Maar die is er allebei niet. We weten dat er een nieuw gezondheidsprobleem is. Maar we weten de onderliggende oorzaak niet. Elke behandeling die je als oplossing aanbiedt is in de trant van: we proberen te doen wat we kunnen. En we kijken of dat effect heeft.”
Geen begrip
Beens zegt dat de werkgevers waarvoor hij werkt heel begripvol omgaan met werknemers met Long Covid. “Maar het is natuurlijk een lastig vraagstuk”, zegt Beens. Volgens hem zullen er zeker bedrijfsartsen en ook werkgevers bij zijn die minder begripvol zijn en verwachten dat een werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk gaat.
Ook bij C-support, de organisatie die hulp biedt op het gebied van zorg en werk aan patiënten met Long Covid, komen verhalen binnen van mensen die een conflict hebben met hun baas of met hun bedrijfsarts. Verhalen van geen erkenning voor de klachten. Medisch adviseur bij C-support Alfonds Olde Loohuis spreekt zelfs van believers en non-believers. En in het rapport van C-support ‘Eerste indrukken Covid-19 patiënten met langdurige klachten’ (maart 2021) lezen we: “Wat zich ook wreekt is de onbekendheid met postinfectieuze klachten. Mensen die niet ernstig ziek zijn geweest van de besmetting, krijgen niet vanzelfsprekend begrip voor de langdurige klachten die zij er toch aan overhouden. Zijn bedrijfsartsen en werkgevers in het begin nog begripvol, dat verandert vaak naarmate de uitval langer duurt.”
Beens: “Dat is natuurlijk altijd heel vervelend om te horen. Er zullen ongetwijfeld artsen zijn die met een ander oog naar dit soort klachten kijkt. Ook omdat niemand precies weet hoe het in elkaar zit is. Het is logisch dat dan een deel van de mensen zegt: hebben deze klachten met corona te maken? Een deel denkt: als ik het niet weet kan het ook wat anders zijn.”
Er is dus ruimte voor interpretatie? “Ja, maar dat wil niet per definitie zeggen dat het niet serieus wordt genomen. Maar er zullen artsen zijn die zeggen: ik geloof niet in een ziektebeeld als Long Covid. Ik weet niet wat het is. Ik geef er een andere interpretatie aan. Het vertrekpunt moet zijn en dat is wat wij voorstaan als beroepsvereniging dat je klachten en door mensen aangegeven beperkingen serieus neemt en vanuit dat vertrekpunt zorgt dat je mensen goed begeleidt.”
