Broodje panda

“Je eet toch ook geen broodje panda”, twitterde Rob van Westrienen in 2017 over het eten van paling. De vergelijking tussen de panda en de paling komt veel voor in de discussie over de vis. De paling staat namelijk net als de zachtaardige panda op de lijst voor bedreigde diersoorten en is in populatie flink afgenomen sinds de jaren 60.

Maar weerhoudt dat jou ook van het kopen van paling? Want verboden is het niet. ICES is een adviesorgaan dat vooral bekend is in Nederland vanwege de visquota. Op basis van wetenschappelijk advies wordt ieder jaar bepaald hoeveel schol, tong en kabeljauw onze vissers uit het water mogen halen. Doorgaans worden die adviezen zonder al te veel aanpassingen aangenomen, maar bij paling zit dat anders. 

Babypaling 

We kennen twee soorten palingvangst. Enerzijds zijn er de vissers die volwassen palingen vangen en anderzijds wordt er gevist op babypaling, ook bekend als glasaal. Die glasaal wordt in kwekerijen gebruikt om paling groot te maken. Want het lukt kwekers niet om dat zonder natuurlijk geboren glasaal te doen. Na jarenlang experimenteren is het wel gelukt om paling in gevangenschap te laten paren, maar de baby’s die daaruit voortkomen sterven na een paar weken omdat ze niet goed eten. 

Om te compenseren dat er babyvissen gevangen worden, zetten kwekerijen een deel van die glasaaltjes terug in de rivieren om groot te worden. Die moeten uiteindelijk voor nageslacht gaan zorgen. Dat zou de palingstand vooruithelpen en dat was altijd het argument om paling te blijven vangen en verantwoord te eten. Maar ICES schrijft in zijn laatste rapport dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat dit terugplaatsen helpt.

Mysterie 

Tegelijkertijd is het onmogelijk om te bepalen waarom het nou zo slecht gaat met de paling in Europa. De Wageningen Universiteit evalueert het Nederlandse palingbeleid en kan niet vertellen wat de belangrijkste reden is dat het zo slecht gaat.

Palingen zwemmen duizenden kilometers vanaf hun geboortegrond om in de rivieren van Europa op te groeien. Maar die rivieren zitten dicht met sluizen en gemalen, waardoor veel paling onderweg doodgaat. Het kan ook zijn dat er minder voeding in de oceaan zit of stromingen zijn veranderd, waardoor de paling niet meer zoveel in Europa aankomt, maar elders zijn onderkomen zoekt. En dan zijn er dus nog de vissers en kwekers die paling uit het water halen. Hoe groot hun impact precies is, kunnen de wetenschappers niet becijferen. 

“Spoor bijster” 

In een reactie zegt het Duurzame Paling Fonds (DUPAN): “Het lijkt erop dat ICES het spoor volledig bijster is.” Deze stichting, bestuurd door palingkwekers en handelaren, wijst erop dat juist daar hun inspanningen het de laatste jaren iets beter zou gaan met de palingstand. Reden dat vissers en kwekers niet verwachten dat de Nederlandse overheid het advies op een totaal vangstverbod overneemt.

Het is dus de vraag wat de overheid met het advies gaat doen. Maar ook de verkopers van de geliefde gerookte paling. Waar supermarkten de Viswijzer volgen die paling sterk afraadt, doen restaurants en viskramen dat niet altijd. Aangezien paling traditioneel een Nederlandse favoriet is en culinair interessant voor koks, staat het voorlopig nog op de kaart.