Dikke gordijnen voor de ramen, de brievenbus dichtstoppen tegen tocht en alsnog bibberen onder een dekentje. Opnieuw staan veel Nederlanders in slecht geïsoleerde huizen voor een keus uit twee kwaden. Of koude lijden, of veel verliezen door hoge stookkosten.

Naar schatting zijn er 1,5 miljoen huizen in Nederland zeer matig geïsoleerd. Ongeveer een derde daarvan betreft huurhuizen, wat betekent dat de huurders hoge stookkosten hebben maar niks mogen doen aan verbetering van de woning. Dat is de taak voor de verhuurder, maar die voelt minder het belang.

Terwijl beter isoleren niet altijd duur hoeft te zijn, becijferde TNO vorig jaar. Het verbeteren van een woning van label G naar B kost ongeveer 20.000 euro. En eenmaal klaar is de huurder tussen twee en vierduizend per jaar goedkoper uit, stelt het instituut.

Wat kan je ertegen doen?

De Tweede Kamer ziet al langer huurders in de knel zitten en vraagt het kabinet om actie. Als antwoord komt er een soort kortingsregeling. Wie woont in een huurhuis met een slecht energielabel, zoals E, F of G, zou omgerekend tot ongeveer 50 euro per maand lagere huur kunnen afdwingen. Demissionair minister Hugo de Jonge wil die regeling per juli 2024 laten ingaan, met het doel iets te doen aan de ernstige gevallen. Deze verlaging is een onderdeel van zijn grotere pakket om huren in Nederland aan te pakken.

Maar er zijn twee problemen. De wet is er nog niet omdat er zorgen bestaan of deze wet ook nieuwbouw remt. En als de wet er toch zou zijn, helpt het lang niet iedereen. De regeling geldt alleen voor huizen die vallen onder het puntenstelsel, vaak sociale huurwoningen (max. 880 euro per maand). Dus mensen in duurdere huizen vallen buiten de boot. Ook heeft de regeling alleen effect als je nu de maximale huurprijs betaalt volgens dit puntenstel. Want alleen dan kun je een verlaging afdwingen.

“In veel gevallen vragen verhuurders niet de maximale huurprijs, maar 70% daarvan”, zegt een woordvoerder van de Woonbond, die opkomt voor de belangen van huurders. “Dus de enkeling die in een woning woont met een slecht energielabel en het volle pond betaalt, kan hier voordeel bij hebben. Maar het is geen oplossing voor het héle probleem.”

Maak bezwaar tegen schimmel

Als alternatief kan je ook een huurverlaging eisen bij ernstige gebreken, zoals schimmel in de woning. Wanneer deze niet door de huurder is veroorzaakt en verhuurder te weinig doet om het aan te pakken, kan je naar de huurcommissie gaan en daar een verlaging tot 40% afdwingen op de huidige huur.

Soms nemen huurders een voorschot daarop. In overleg met een advocaat besluiten bewoners van de Oranjestraat in Stadskanaal collectief 40% minder huur te betalen uit onvrede over hun woningen. Al is het afwachten of de commissie het eens gaat zijn met die verlaging.

Een uitspraak van de huurcommissie kan verhuurders in beweging zetten. Maar, zo'n zaak is alleen mogelijk bij woningen in de gereguleerde huur. Huur je woningen in de vrije sector, dan is in bezwaar gaan bij de huurcommissie in principe niet mogelijk. De wettelijke bescherming die je dan wel hebt, is dat komende jaren de huren niet meer mogen stijgen dan met gemiddelde loonstijging plus 1 procentpunt. Als een verhuurder meer stijging voorstelt, kun je je hierop beroepen.

Probleem bij particuliere verhuurders

Helaas zijn de problemen er juist bij particuliere verhuurders, die ook verhuren in de vrije sector. “Corporaties nemen wel hun verantwoordelijkheid”, zegt de zegsman van Woonbond over de problematische huurhuizen. “Maar vooral bij particuliere verhuurders gebeurt er te weinig.”

Eigenaren wijzen er in hun plaats op dat verduurzamen nu eenmaal geld en tijd kost. Ook zijn vaklieden soms niet beschikbaar, zo liet de brancheorganisatie van corporaties Aedes vorig jaar al weten.

Toch klinkt ook in de Tweede Kamer de roep om actie. Vorig jaar werd een motie voor stevige huurverlaging (vanaf label C) gesteund door onder meer: PVV, VVD, Omtzigt, PvdA, GroenLinks en D66. Alleen Forum voor Democratie en Van Haga stemden tegen.

Juist partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet, spraken zich dus uit voor stevig ingrijpen. Zover gaat demissionair minister Hugo de Jonge op dit moment niet. Vooralsnog zegt hij dat mensen met klachten maar naar de Woonbond moeten stappen, en de huurcommissie.

Ook voor wie twijfelt over het energielabel. Want dat ook huurders last hebben van koude, zelfs als ze in een huis zitten met een goed energielabel, is volgens hem "een zorgelijk signaal."

Dit artikel is een aanvulling van een eerder gepubliceerd verhaal over de rechten voor huurders, gepubliceerd 4 december 2023

Bekijk onze uitzending 'Huurders in de kou' hieronder: