“Zo herkennen we elkaar in deze wijk”, glimlacht Daan Wansink en hij plukt aan de boordjes bij zijn nek. “We dragen hier allemaal een vest óver een trui. Tegen de kou.”

Want hun huurhuizen zijn koud. Hier in Vaassen, bij Apeldoorn, werd in de jaren zeventig een woonwijk neergezet in een boomrijk gebied. Mooi wonen, maar ook koud en vochtig want zonlicht komt er amper. Tel daarbij op dat veel huizen nog de sfeer van toen ademen, inclusief ook voordeuren en ramen met enkelglas van toen, en je voelt de problemen ontstaan.

Want de energieprijzen zijn niet meer van toen. Het kost je zo een paar kuub gas per dag om je huis op temperatuur te houden, vertellen bewoners. De warmte vloeit weg door ramen, voordeuren en daken. En als je ketel dan ook bijna 20 jaar oud is, wordt het duur om te wonen.

“Dit is vrije sector, de huur alleen al is 1100 tot 1200 euro per maand”, vertelt Wansink. “Dat zou niet eens zo erg zijn, maar wel als het onderhoud achterstallig is. En je kan er niks tegen doen, behalve weggaan. Maar waar moet ik heen? Er ís niks anders.”

Stookkosten

Dit is het probleem van veel mensen in Nederland. Er zijn 1,5 miljoen beroerd geïsoleerde woningen, becijferde onderzoeksinstituut TNO ruim een jaar terug. Op een totaal woningbestand van 8 miljoen.

En juist huurders zijn vaak de dupe, want zij betalen de energierekening terwijl ze niet kunnen of mogen investeren in bijvoorbeeld nieuwe kozijnen of betere isolatie. Dat is de taak voor de verhuurder, maar die voelt minder de noodzaak dit te doen. En zo blijft het probleem in stand.

Vogelvrij

Dat speelt met name bij particuliere verhuurders, laat de Woonbond (belangenorganisatie voor huurders) weten. Want corporaties hebben een maatschappelijke taak om huizen betaalbaar te houden, dus die voelen nog enige druk om dat oude raam te vervangen door energiezuiniger HR-glas. Maar particuliere verhuurders hebben die taak niet.

Huurders in de vrije sector zijn daardoor vogelvrij. In sociale huurhuizen (tot 880 euro per maand) kunnen bewoners naar de huurcommissie stappen bij bijvoorbeeld schimmel of rotte kozijnen. Maar die route bestaat niet voor huurhuizen in de duurdere, geliberaliseerde tak. Daar is het accepteren of vertrekken. "Voor mij tien anderen", zegt Wansink over de situatie. En een huis kopen kan ook niet iedereen.

Woonpunten

Dus wat doet de overheid? De huren gaan aan banden, schreef het ministerie van Binnenlandse Zaken in januari. Verhuurders in de particuliere sector mogen de komende jaren de huur nog maar enkel verhogen met de loonstijging plus één procentpunt. Woekerstijgingen kunnen dan niet meer voorkomen.

Maar de huren zijn al hard gestegen, zegt Daan Wansink. En ze mogen dus ook nog gewoon stijgen als je rotte kozijnen hebt. Hij ziet het als wassen neus.

Eerder presenteerde minister Hugo de Jonge (Wonen) ook een andere oplossing: een middenhuurwet waarmee huurders een huurverlaging kunnen afdwingen bij een slechte energieklasse. Maar die wet is nog niet ingevoerd, de nieuwe Tweede Kamer twijfelt zelfs omdat diezelfde wet mogelijk ook de nieuwbouw remt.

Zo blijven de huurders in de vrije sector in de problemen. Voor Wansink begint het te wringen. Hij heeft gordijnen in zijn gang tegen koude, propte zijn brievenbus dicht tegen tocht en zeemt dagelijks condens van zijn ramen. Maar het zijn lapmiddelen.

“Ik heb al even gekeken, net over de grens in Duitsland. Je krijgt er betere huizen voor minder huur.”

Update 8 feb: op navraag van Pointer laat de huidige verhuurder weten sinds eind 2022 eigenaar te zijn van de huizen in Vaassen. De verhuurder is van plan om in het derde kwartaal van 2024 de huizen te verduurzamen. Dan moeten onder meer de enkelglasramen worden vervangen door HR++. De verhuurder zegt dit nog niet te hebben laten weten aan de huurders.

Bekijk onze uitzending 'Huurders in de kou' hieronder: