Al snel worden we door bezoekers van onze pop up-redactie gewezen op de verschillen tussen zand en veen. In de voormalige Veenkoloniën (de gebieden waar vroeger veen werd afgegraven) leven veel bewoners met een sociaaleconomische achterstand. “Op het zand leven de mensen al 1000 jaar in betrekkelijke rijkdom”, zegt een bezoekster, “op het vVeen heerst 150 jaar armoede”.

Uit onderzoeken blijkt dat het armere deel van de bevolking in de Veenkoloniën gemiddeld 7 jaar korter leeft en gemiddeld 15 jaar minder gezond. Bovendien zijn de zorgkosten in deze regio 115 miljoen euro hoger dan in de rest van Nederland. Reden om in 2015 te starten met het project Kansen voor de Veenkoloniën. Dit project heeft de afgelopen jaren geprobeerd de armoede te verkleinen. Is dat gelukt en worden de mensen waarover het gaat eigenlijk wel bereikt?

Zelf bedenken

Tijdens de meet-up van de pop up-redactie besteedden we uitgebreid aandacht aan deze gezondheidskloof. We hebben de hele periode in Emmen antwoord geprobeerd te krijgen op de vraag waarom de levensverwachting in deze regio zo laag is en hoe die kan worden verbeterd. Karin Kalverboer (directeur Kans voor de Veenkoloniën), Robert Vonk (Raad voor de Volksgezondheid) en Joop Slomp, (Wethouder Coevorden) gingen tijdens de meet-up met elkaar in gesprek over de projecten die in het leven geroepen zijn om de kloof te dichten. Welke werken wel en welke niet? Conclusie: projecten die bedacht zijn door beleidsmakers hebben een kleinere kans van slagen dan projecten die geïnitieerd zijn door bewoners zelf.

Dit onderwerp hebben we verder onderzocht tijdens drie ‘onderzoekstafels’, elke zaterdagochtend, op de Pointer pop–up-redactie in het centrum van Emmen. Samen met experts en bewoners zochten we antwoorden op onderzoeksvragen als: hoe help je mensen die niet geholpen willen worden en wat hebben de projecten om deze kloof te dichten opgeleverd? Het resultaat van dit onderzoek presenteren we in onze pop-up-uitzending op 21 mei vanuit MFC De Spil in Gasselternijveen.

Vuil op straat

Onderwerpen zoals een onrustige bodem, een gebrek aan burgerparticipatie en een kloof tussen burger en overheid duiken op in Emmen. Dit zijn onderwerpen die ook op de pop –up-redacties in Almelo, Heerlen en Ede voorbijkwamen. De bezoekers die langskwamen hadden over het algemeen waardevolle kwesties. Een deel daarvan hebben we in de reportages op NPO Radio 1 laten horen.

Natuurlijk komen de bewoners ook langs met klachten over de directe leefomgeving: vuil op straat, te hard rijdende scooters en e-bikes, te weinig activiteiten voor ouderen én jongeren en te weinig onderling contact met stadsgenoten. Ook de gemeente moest het ontgelden: onderhandse afspraken over het gebruik van een honden uitlaatplaats en de plannen voor de bouw van een distributiecentrum van voor je deur.

Honderd woningen in Nieuw Amsterdam hebben te maken met verzakkingen, we kregen een tip van een bewoner dat er wel onderzoek was gedaan maar dat er geen relatie werd gelegd tussen het lage grondwaterpeil en de schade aan de huizen. Ondertussen zitten de eigenaren van de meer dan honderd schadegevallen met hun handen in het haar en kunnen zij nergens terecht.

Tijdens ons eerdere verblijf met de pop up-redactie in Almelo hebben we uitgebreid aandacht besteed aan de afvalwaterinjecties in de lege gasvelden in Twente. Toen de NAM gedwongen werd die injecties te staken, besloot het bedrijf het vervuilde productiewater bij Schoonebeek te injecteren. Reden genoeg voor ons pop-up- team om hier aandacht aan te besteden.

Luister naar de live-uitzending over de gezondheidskloof in de Veenkoloniën. En kijk 28 mei naar de tv-uitzending over afvalwaterinjecties om 22:10 uur op NPO 2.