In de voormalige Nederlandse kolonie West-Papoea, nu onderdeel van Indonesië, neemt het geweld door de krijgsmacht tegen Papoea’s toe, concludeert de VN-mensenrechtencommissaris. Nederland levert militair materieel aan de Indonesische marine onder de voorwaarde dat dit niet terechtkomt bij eenheden die mensenrechten schenden. Onderzoek van Pointer laat echter zien dat de marine wél betrokken is bij . martelingen, illegale uithuiszettingen en de toename van ‘territoriale operaties’. Experts pleiten daarom voor herbeoordeling van wapenexportvergunningen en meer diplomatieke druk op Indonesië.

Kamervragen aan ministerie van Buitenlandse Zaken

Het ministerie van Buitenlandse Zaken liet eerder aan Pointer weten geen directe aanleiding te zien voor heroverweging van de exportvergunningen. Alleen bij een “duidelijk risico” op misbruik van Nederlands materieel bij mensenrechtenschendingen in West-Papoea moet export worden tegengehouden, stelt het ministerie. Dat risico is volgens hen bij eerdere vergunningen niet vastgesteld.

Tweede Kamerlid Suzanne Kröger vraagt op basis waarvan eerder is geconcludeerd dat de Indonesische marine “voor zover bekend” niet betrokken is bij misstanden. “Welke bronnen zijn hiervoor geraadpleegd en is publiek beschikbare informatie – zoals gebruikt door Pointer – destijds meegewogen?” vraagt zij in haar Kamervragen. Ook wil Kröger weten of deze nieuwe informatie wordt meegenomen bij toekomstige besluitvorming. Daarnaast vraagt ze of de regering van plan is de bevindingen van het onderzoek van Pointer met Indonesië te bespreken.

De rechten van Papoea’s staan onder druk

Een belangrijke reden voor de militarisering van West-Papoea is dat het gebied rijk is aan grondstoffen. Pointer onthulde dat Nederlandse bedrijven verdienen aan palmolieteelt en mijnbouw op West-Papoea, ondanks de destructieve gevolgen voor de leefomgeving en grootschalige ontheemding van Papoea's.

Volgens Kröger gaat het in Nederland te weinig over de situatie van de Papoea’s, terwijl zij te maken hebben met onderdrukking, geweld en mensenrechtenschendingen. “De grootschalige ontbossing voor palmolie en oprukkende mijnbouw zet de rechten van de bevolking onder druk. Ik wil voorkomen dat Nederland, direct of indirect, hieraan bijdraagt – niet via bedrijven, niet via financiers en niet via wapenexport. Het onderzoek van Pointer is een aanwijzing dat dit nu mogelijk toch gebeurt. Wij willen dat de staatssecretaris dit zeer zorgvuldig uitzoekt en actie onderneemt”, aldus Kröger.