Tientallen jaren werden de vloeivelden rondom de Suikerfabriek in Groningen gebruikt zodat slib in afvalwater kon bezinken. Maar sinds de fabriek is gesloten tiert het natuurlijke leven er welig. Er komen onder meer geoorde futen en watervleermuizen voor.

Broedgebied verdwijnt

In 2009 heeft de gemeente Groningen het gebied gekocht en nu moeten er 5000 woningen verrijzen. Een gedeelte van de natuurcompensatie vindt in het gebied zelf plaats, maar er is ook een tweede gebied verderop aangewezen: Polder De Oude Held. Dit is nu een succesvol weidevogelgebied. Om het gebied geschikt te maken voor de geoorde fuut, de watervleermuis en de meervleermuis wordt er water aangelegd, en daardoor zal een deel van het broedgebied van weidevogels verdwijnen. Die op hun beurt weer gecompenseerd moeten worden.

“Je moet niet compenseren in een ander natuurgebied waar je veel moet opofferen,” aldus Jan-Willem Lobeek van de Natuur en Milieufederatie Groningen, één van de lokale milieuclubs die bij de rechter aan de bel heeft getrokken. “Dat er 5000 woningen komen, dat snappen wij maatschappelijk gezien ook. En op het eerste gezicht lijkt het een goede locatie. Maar dan moet je niet - plat gezegd - alles vlak bulldozeren en groen vernietigen om daarna weer decoratiegroen aan te leggen.” Lobeek pleit ervoor om het gebied veel slimmer in te richten zodat je veel natuurwaarden kan behouden en je minder hoeft te compenseren op geschiktere locaties. Met zes andere natuur- en milieuorganisaties stapten ze naar de rechter.

Gang naar de rechter

De rechter legde de bouw stil in afwachting van een definitieve uitspraak in de procedure die is aangespannen. Lobeek: “Het juridische spoor vinden we zelf ook een ongewenst scenario, want dat kent alleen maar verliezers, maar we hebben al jaren geleden aan de bel getrokken.” Volgens Lobeek rechtvaardigt de situatie de gang naar de rechter. “We zien wel vaker plannen die niet zo goed zijn, maar dit is echt een ontzettend slecht plan. Het betekent gewoon het einde van het meest succesvolle weidevogelgebied van de provincie Groningen en de grutto-populatie daar.”

Gemeente

De gemeente Groningen laat weten dat ongeveer de helft van de compensatie-opgave binnen het plangebied is gerealiseerd en dat deze gebieden goed functioneren voor water- en meervleermuizen. “Een plek voor de resterende compensatie is afhankelijk van onder andere het vliegbereik van vleermuizen vanaf hun kolonies. De enige geschikte locatie hiervoor ligt aan de rand van een weidevogelgebied. Daar waren wij ons van meet af aan van bewust. Als er een andere geschikte locatie voor deze compensatie-opgave beschikbaar zou zijn geweest, dan hadden we daar voor gekozen. Maar dat blijkt na uitvoerige studie niet het geval.” De gemeente vertrouwt op een goede afloop van de rechtsgang.

Geen bordje

“Dat is het gekke van compensatienatuur: je kan geen bordje ophangen dat de dieren moeten verhuizen. Je moet een gebied zo inrichten dat een dier vanuit zijn natuurlijk gedrag de plek gaat ontdekken,” vertelt Lobeek. En dat is best gecompliceerd, want dat verschilt nogal per dier. Grutto’s zijn honkvast, die krijg je niet zo snel ergens anders. Geoorde futen zijn heel opportunistisch, als hun leefgebied verdwijnt, zoeken ze het zo 20 kilometer verderop. Volgens Lobeek moet het project terug naar de tekentafel. “De gemeente zegt dat ze naar alle opties heeft gekeken en als we alternatieven aanreiken dan zeggen ze dat het niet kan. Maar wat is ervoor nodig dat het wel kan? Die laatste houding hebben we tot nu toe gemist.”

Bekijk hier de uitzending Natuurcompensatie.