Maar ja, als je geen zus of nicht hebt die je kan of wil helpen -of alleen maar vriendinnen hebt met moeilijke zwangerschappen waardoor het medisch niet verantwoord is-, hoe vind je dán in godsnaam een vrouw die jouw kindje wil dragen? Vooral omdat het in Nederland ook nog eens verboden is om überhaupt publiekelijk kenbaar te maken dát je een draagmoeder zoekt.

Dave Ruitenberg (45) en Jan Willem Vos (42) zijn al een tijdje aan het zoeken naar de juiste vrouw voor hun kinderwens. “Op mijn vijfentwintigste ben ik uit de kast gekomen,” vertelt Dave. “En het enige lastige daaraan vond ik mijn kinderwens. Want dat is gewoon een hele grote droom. En vanaf dat moment ben ik al gaan onderzoeken: wat is er mogelijk? Adoptie, co-ouderschap, draagmoederschap? Ik dacht altijd als ik maar heel hard roep dat ik die wens heb, wie weet is er dan een vrouw die ons kan helpen. Maar dat is toch te naïef gedacht.”

Dave en Jan Willem zijn al jaren samen en gelukkig. Een mooi huis, een leuke baan; Jan Willem is leraar op een basisschool. En sinds kort hebben ze een pup, Gijs genaamd. Maar toch, het krijgen van je eígen kind, die wens is bij hen niet anders dan bij ieder ander. “We hebben veel liefde om te geven. Maar je moet als homostel zo heel veel hordes en obstakels nemen dat je bijna niet weet waar je moet beginnen.”

Co-ouderschap

Een aantal jaar geleden hadden ze het geluk een vrouw te ontmoeten die co-ouderschap met hen wilde aangaan. “We hebben de tijd genomen om elkaar goed te leren kennen en uiteindelijk na een aantal maanden het besluit genomen om samen zwanger te worden. Heel spannend was dat.” In een jaar tijd hebben ze tien pogingen gedaan om zwanger te worden maar zonder resultaat. En toen ontstonden er toch barstjes in de relatie. “Hoe graag we het ook wilden, co-ouderschap blijkt in de praktijk heel lastig.”

Wie krijgt er hoeveel tijd de zorg voor het kindje? Waar gaat het kind naar school? Alles hadden ze tot in detail juridisch vastgelegd in een oudercontract. En toch ontstonden er na verloop van tijd verschillen in denken. Uiteindelijk hebben ze er gezamenlijk een punt achter gezet. “Ik vond dat verschrikkelijk. Ik was er echt een poosje van slag van,” vertelt Jan Willem.

Nu zijn Dave en Jan Willem al een tijdje op zoek naar een draagmoeder. Dave heeft twee zussen. “Er zat altijd in mijn achterhoofd: misschien kunnen mijn zussen mij wel helpen als ze eenmaal zelf kinderen hebben. Maar helaas mijn jongste zus Inge heeft hele moeilijke zwangerschappen gehad waardoor het niet verantwoord is. Terwijl zij juist ons heel graag wil helpen en zelfs het kindje wel zou willen dragen, als ze kon.”

Inge is inmiddels 40 jaar. Ze hebben erover gedacht om in ieder geval haar eicellen in te laten vriezen. Zouden ze dan een draagmoeder vinden dan kan via een IVF-traject het embryo van Inge en Jan Willem teruggeplaatst worden bij de draagmoeder. Maar omdat zus Inge al op leeftijd is, en haar eitjes dus ook, is het de vraag of het een goede kans van slagen heeft. Volgens de kliniek, waar ze informatie hebben ingewonnen, is er maar 3 tot 7 procent kans op een zwangerschap. En de behandeling voor eicelvitrificatie is al zo duur. Dave en Jan Willem moeten dat zélf bekostigen, net als álle andere kosten rondom een draagmoedertraject. Het gaat al gauw om tienduizenden euro’s. “Af en toe is het ook gewoon heel oneerlijk,” vertelt Jan Willem. “Soms lijkt het alsof onze kinderwens er niet toe doet. IVF-behandelingen bijvoorbeeld worden bij man-manstellen niet vergoed, terwijl bij hetero- en lesbische stellen wél. Ik begrijp dat niet.”

Hoe in contact komen met potentiële draagmoeders?

Door over hun kinderwens te vertellen via artikelen in kranten en weekbladen komen ze met regelmaat in contact met (onbekende) vrouwen die open staan voor draagmoederschap. “Zo hadden we een heel leuk contact met een vrouw die al twee kinderen heeft en graag draagmoeder zou willen worden. Alleen blijkt haar man er niet achter te staan. Dan gaat het dus niet,” constateert Dave. En onlangs nog hadden ze contact met een lesbisch stel. “Die stelden voor dat één van beide voor ons draagmoeder zou willen zijn en dat de ander dan van ons zwanger zou willen worden van een kindje voor henzelf.” Toen werd het Dave en Jan Willem toch wel wat te ingewikkeld. “Want wat als onze draagmoeder dan niet zwanger wordt en de andere vrouw wel?”

Het laat zien hoe complex en ingewikkeld hun zoektocht is, vooral omdat er voor hen geen mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld via een bemiddelingsbureau of betrouwbare instantie in contact met draagmoeders te komen. Ze moeten alles zélf uitzoeken.

Draagmoederbanken in Engeland

Op dit moment is het oproepen tot een draagmoeder dus strafbaar. Maar ook bemiddelen tussen wensouders en draagmoeders mag niet. In Engeland is dit bijvoorbeeld heel anders geregeld. Hier kunnen bemiddelingsbureaus mensen aan elkaar koppelen en hen tijdens het hele draagmoedertraject begeleiden. Van de eerste date, de psychologische screening, het juridische proces tot aan het einde van de zwangerschap.

Er ligt in Nederland een voorstel tot een wetswijziging om niet alleen de juridische kant van draagmoederschap beter te regelen, maar ook de rest. Ook wordt onderzocht of er een draagmoederbank zou moeten komen, waar zowel wensouders als potentiële draagmoeders zich zouden kunnen aanmelden om elkaar te kunnen vinden.

Voor Dave en Jan Willem zou hun zoektocht dan wellicht wat makkelijker worden. “Je krijgt nu toch het gevoel dat we iets illegaals doen ofzo. Terwijl draagmoederschap ís gewoon toegestaan in Nederland, maar een oproepje plaatsen niet. En dat is het tegenstrijdige. Wíj hebben ook een kinderwens maar zo is het wel heel lastig om die droom waar te maken. Toch houden we hoop dat we uiteindelijk de juiste vrouw tegen gaan komen.”